तरकारीमा खानै नमिल्ने विषादी

बुटवल : विषादी अवशेष द्रुत विश्लेषण प्रयोगशाला बुटवलमा तरकारी परीक्षण गर्दा तीन जातमा खानै नमिल्ने गरी विषादी रहेको भेटियो । सिमलामिर्चमा ५४ प्रतिशत, बोडी र भान्टामा ४७ प्रतिशत इनह्याबिएसन (विषादीको मात्रा) देखियो ।

मापदण्डअनुसार तरकारीमा ३५ प्रतिशतभन्दा माथि इनह्याबिएसन देखिएमा स्वास्थ्यका लागि हानिकारक मानिन्छ । त्यो मात्रा ४५ प्रतिशत कट्यो भने नष्ट नै गर्नुपर्छ । तर ल्याबबाट पुष्टि भए पनि बुटवल थोक बजार केन्द्रमा भेटिएका तीन जातका तरकारी नष्ट भएनन् । नबेच्न मात्रै आग्रह गरियो ।
विषादी भेटिएको कृषि उपज नष्ट गर्ने ऐन र कार्यविधि नबनेका कारण नष्ट गर्न नपाएको ल्याब प्रमुख रामबहादुर खत्रीले बताए । ‘नष्ट गर्न कानुन छैन', उनले भने, ‘विषादी भेटिएको तरकारी नबेच्न आग्रह मात्रै गर्ने गरेका छौं ।'

कानुन नभएकै कारण उपभोक्ताले विषादीयुक्त तरकारी खान बाध्य छन् । तर संसद्बाट कानुन बन्ने सम्भावनासमेत छैन । बुटवल थोक बजारमा रहेको प्रयोगशालामा अहिले पनि विषादी मिसिएका तरकारी तथा फलफूल भेटिएका छन् । खानै नमिल्ने खालको नभए पनि कम्तीमा ३ देखि ५ दिनपछि मात्रै खानुपर्ने हुन्छ ।

सिमलामिर्च, बोडी, भान्टा, आलु, फर्सी र काँक्रोमा समेत इनह्याबिएसनको मात्रा ३५ प्रतिशतभन्दा माथि देखिएको छ । सिजनका तरकारीभन्दा बेमौसमी तरकारीमा बढी विषादी भेटिएको बाली विकास अधिकृतसमेत रहेका खत्रीले जानकारी दिए । धादिङ र चितवनबाट रूपन्देही आएको काँक्रो र फर्सीमा विषादी रहेको भेटिएको छ । भारतीय आलुमा समेत विषादी भेटिएको खत्रीले बताए । रूपन्देहीमै उत्पादन गरेको भान्टामा विषादी राखिएको भेटिएको छ ।

कानुन नभएकै कारण उपभोक्ताले विषादीयुक्त तरकारी खान बाध्य छन् । तर संसद्बाट कानुन बन्ने सम्भावनासमेत छैन ।

इन्ह्याबिएसनको मात्रा ४५ प्रतिशतभन्दा तल भए दुई÷तीन दिन राखेर वा राम्रोसँग पखालेर खाँदा विषादी जाने प्रयोगशालाका प्राविधिक सहायक नरदेश प्रभाकरको भनाइ छ । प्राविधिक भाषामा जसलाई क्वारेन्टाइन गरेर प्रयोग गर्ने भनिन्छ । प्रदेशस्तरीय बुटवलको प्रयोगशालाले थोक बजार केन्द्र बुटवलमा आउने काउली, बन्दा, फर्सी, लौका, आलु, टमाटर, बोडी, सिमीलगायत तरकारीको नियमित परीक्षण गरिरहेको छ । फलफूलमा केरा र अंगुरमा विषादी राखिएको भेटिएको प्रमुख खत्रीले बताए ।

केरा पकाउन राखिएको कार्बोहाइड्रेड स्वास्थ्यका लागि निकै जोखिम हुन्छ । त्यही औषधि प्रयोगले विषादी भेटिएको थियो । गोबारो मार्न राखिने काब्रोफ्युरान विषादीले समेत तीन महिनासम्म असर गर्ने भएकाले केरामा देखिन सक्ने उनको भनाइ छ । अंगुरमा भने विषादी नियमित भेटिने गरेको छ । स्याउ, अनारमा भने विषादी नभेटिएको खत्रीले बताए । प्रायः चैत, वैशाख र जेठमा बजारमा आउने तरकारीमा बढी विषादी भेटिने गरेको छ । जुनसुकै तरकारी र फलफूल राम्रोसँग धोएर मात्रै प्रयोग गर्न खत्रीले आग्रह गरे ।

बुटवलको प्रयोगशालामा दुई घन्टामै विषादी भए÷नभएको पत्ता लगाउन सकिन्छ । देशभर तरकारीमा विषादीको मात्रा बढेपछि सरकारले सातै प्रदेशमा ल्याब बनाएको हो । कार्यविधि नहुँदा स्थापना भएको लामो समयसम्म पनि ल्याब सञ्चालनमा थिएनन् । बुटवलको ल्याब गत साताबाट मात्रै नियमित सञ्चालनमा आएको हो । बाली संरक्षण निर्देशनालयले करिब एक करोड रुपैयाँमा ल्याब बनाएको हो । बुटवलको थोक बजारमा दैनिक ३ सय मेट्रिक टनसम्म तरकारी आउने गरेको छ ।