'पर्यटक भिसामा एकरूपता ल्याऊ'
काठमाडौं : नेपालस्थित अमेरिकी दूतावासले पर्यटक प्रवेशाज्ञा (भिसा) शुल्क र अवधिमा पारस्परिकता कायम गरी एकरूपता ल्याउन पुनः आग्रह गरेको छ । अमेरिकी प्रस्तावबमोजिम सरकारले अध्ययन, श्रम र सञ्चार भिसाको शुल्क र अवधिमा पारस्परिकता गरे पनि पर्यटक भिसाबारे भने कुनै निर्णय लिएको छैन ।
सरकारले प्राविधिक समस्याका कारण पर्यटक भिसाको शुल्क र अवधिमा पारस्परिकता कायम गर्न कठिन भएको भन्दै अमेरिकी पक्षलाई केही समय पर्खिदिन आग्रह गर्दै आएको छ । गृह मन्त्रालयले पछिल्लो पटक अध्ययन, श्रम र सञ्चार भिसाका डिपेन्डेन्टहरूका लागि समेत दुई मुलुकबीचको भिसा शुल्क र अवधिमा एकरूपता कायम गरेको छ ।
अध्ययन, श्रम र सञ्चार भिसामा नेपाल आएका अमेरिकी र अमेरिकामा रहेका नेपालीका डिपेन्डेन्टको भिसा शुल्क र अवधिमा एकरूपता कायम भएको हो । यसअघि पुस १३ गते बसेको मन्त्रिपरिषद् बैठकले अमेरिकाले प्रस्ताव गरेबमोजिम अध्ययन, कामदार, प्रेस विधाको भिसा शुल्क र अवधिमा एकरूपता ल्याउने निर्णय गरेको हो ।
गृह मन्त्रालयले अहिले अध्ययन, श्रम र सञ्चार भिसा लिएकाहरूका आश्रित परिवारलाई समेत सोही सुविधा दिने निर्णय गरेको हो । नेपालस्थित अमेरिकी दूतावास र गृह मन्त्रालयका अधिकारीबीच पर्यटक भिसामा पारस्परिकता गर्नेबारे पटकपटक भएको छलफल निर्णयमा पुग्न सकेको छैन । अध्ययन, श्रम र सञ्चार भिसा लिएका व्यक्तिका आ िश्रत परिवारका लागिसमेत दुवै मुलुकबीचको भिसा र शुल्कमा पारस्परिकता कायम भइसकेको अध्यागमन विभागका महानिर्देशक दीपक काफ्लेले बताए । ‘पर्यटक भिसामा पारस्परिकता गर्नेबारे दुई पक्षबीच छलफल भइरहेको छ’, उनले भने, ‘निर्णयमा पुगेका छैनांै ।’
गत चैत १ गते नेपालका लागि अमेरिकी राजदूत अलाइना बी टेप्लिट्जले गृहमन्त्री रामबहादुर थापालाई भेटी पर्यटक भिसाको शुल्क र अवधिमा समेत नेपाल र अमेरिकाबीच एकरूपता ल्याउनुपर्ने भन्दै ताकेता गरेकी थिइन् । तत्कालीन प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवा नेतृत्वको मन्त्रिपरिषद् बैठकले गत पुस १३ गते अमेरिकी प्रस्तावबमोजिम अध्ययन, कामदार र सञ्चार विधाको भिसा शुल्क र अवधिमा एकरूपता कायम गर्ने निर्णय गरेको हो ।
नेपालको अध्यागमनले अमेरिकी नागरिकलाई एक वर्षमा १ सय ५० दिन नेपालमा बस्न पाउने गरी २ सय ४० अमेरिकी डलर शुल्क लिएर बहुप्रवेशी भिसा जारी गर्दै आएको छ । यसमा अमेरिकी नागरिकबाट सुरुमा ९० दिनको एक सय अमेरिकी डलर र बहुप्रवेशी भिसाबापतको २० डलरसहित थप ६० दिनको प्रतिदिन २ डलरका दरले जम्मा १ सय २० डलर लिने गरेको छ । अमेरिकाले भने नेपाली नागरिकलाई एक वर्षमा १ सय ८० दिन बस्न पाउने गरी १ सय ६० अमेरिकी डलरमा पाँच वर्षको बहुप्रवेशी भिसा दिँदै आएको छ ।
अमेरिकी दूतावासले आफूहरूले नेपाली नागरिकलाई एक वर्षमा १ सय ८० दिन बस्न पाउने गरी ५ वर्षको बहुप्रवेशी भिसा दिँदै आएको र नेपालले पनि अमेरिकी नागरिकलाई सोहीअनुसार भिसा जारी गरी दुई मुलुकबीच भिसा शुल्क र अवधिमा एकरूपता ल्याउनुपर्ने भनेको हो ।
नेपालले अमेरिकी नागरिकलाई प्रवेश बिन्दुमा अनअराइभल दिँदै आएको छ भने अमेरिकी सरकारले नेपाली नागरिकलाई उक्त सुविधा दिएको छैन । भिसा पारस्परिकता गर्ने अमेरिकी प्रस्तावबारे राय दिन तत्कालीन प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाले गत कात्तिक २१ गते अध्यागमन विभागका महानिर्देशक दीपक काफ्लेको संयोजकत्वमा पाँच सदस्यीय समिति गठन गरेको थियो । उक्त समितिमा अध्यागमन विभागका निर्देशक राजु पौडेल, परराष्ट्रका उपसचिव खड्गप्रसाद दाहाल, अर्थका उपसचिव राजेन्द्र ढुंगाना र गृहका उपसचिव दुर्गादेवी गुरुङ सदस्य थिए । उक्त समितिले समेत पर्यटक भिसामा पारस्परिकता कायम गर्न कठिन भएको भन्दै विकल्पसहितको सुझाव बुझाएको गृह मन्त्रालय स्रोतले बताएको छ ।
सरकारले अमेरिकी प्रस्तावबमोजिम पर्यटक भिसा शुल्क र अवधिमा एकरूपता ल्याउने निर्णय नगरे अमेरिकी दूतावासले नेपाली नागरिकलाई समेत छोटो अवधिको पर्यटक भिसा जारी गर्ने तयारी गरेको स्रोतले बताएको छ । मन्त्रिपरिषदले त्यस बेला पर्यटक भिसामा एकरूपता ल्याउँदा मुलुकको अर्थतन्त्रमै असर पर्न सक्ने भन्दै विस्तृत छलफलपछि मात्र निर्णय लिने भनेको थियो ।
नेपालस्थित अमेरिकी दूतावासले गत असोज १९ मा अमेरिकी नागरिकप्रति नेपालको नीति समान बनाउन तथा भिसाको किसिम, अवधि र लाग्ने शुल्कमा हेरफेर गरी पर्यटक, अध्ययन, कामदार र सञ्चार भिसाको शुल्क एवं अवधिमा एकरूपता कायम गर्न परराष्ट्र मन्त्रालयमार्फत प्रस्ताव गरेको थियो ।