बुटवल : विद्यार्थीको तुलनामा निकै कम शिक्षक हुदा रुपन्देहीका दक्षिण क्षेत्रका माध्यमिक विद्यालयहरु प्राथमिक दरबन्दीका शिक्षकै भरमा चलेका छन् । विद्यालयहरुमा विद्यार्थी अनुपातको तुलनामा निकै कम दरबन्दी र शिक्षकहरु छन् ।
रुपन्देहीको मर्चवारी गाउँपालिका वडा नम्बर ६ मा रहेको थर्की माविमा यो वर्ष ११ सय ४० विद्यार्थी भर्ना भएका छन् । तर विद्यालयमा मावि त परै जाओस् निमावि दरबन्दी समेत छैन । प्रावि दरबन्दीले नै काम चलाउनुपरेको विदालयका प्रअ बलराम यादबले बताए । ‘३ पटक विद्यार्थीले एसएलसी दिइसकेका छन्, विद्यार्थीले पनि राम्रै गरेका छन्, दरबन्दी ल्याउन पाइएको छैन,’ उनले भने–‘प्रयास बहुत गरियो, शिक्षा कार्यालयले दरबन्दी नै छैन भन्छ ।’
थर्की माविमा प्रावि तहमा ५ वटा दरबन्दी त्यस बाहेका २ वटा राहात दरबन्दी छ । दरबन्दी तर्फ एउटा र राहात तर्फ एउटा गरी २ दरबन्दी रिक्त छ । थर्की जस्तै मर्चवारी गाउँपालिका कै बगौली मावि, अमवा माविले पनि दरबन्दी विना नै मावि तह चलिरहेको छ ।
रुपन्देहीको मर्चवार क्षेत्रमै पर्ने सम्मरीमायी गाउँपालिकामा ४ वटा माध्यमिक विद्यालय छन् । ४ वटा मध्ये एउटा विद्यालयमा मात्र मावि तहको दरबन्दी रहेको छ । बाँकी ३ वटा विना दरबन्दी मावि तहसम्म चलेका छन् । सम्मरीमायीको ज्ञानज्योती मावि र जनता माविमा निमाविको समेत दरबन्दी छैन । मुडिला माविमा निमावि तहको एउटा मात्र राहात दरबन्दी छ ।
सम्मरीमायीको जनता माविले यस वर्ष मात्र मावि तह सुरु गरेको हो । चालु शैक्षिक सत्रमा ६ सय ५० विद्यार्थी भर्ना भएका छन् । तर एउटा राहात सहित ४ वटा प्राविका मात्र दरबन्दी रहेको छ । ‘राहत सहित ४ शिक्षक छौं, बाँकी पिसीएफ अन्तर्गत ४ जना र २ जना बाल शिक्षा अन्तर्गतका गरी १० जना शिक्षक छौं,’ जनता माविका प्रअ राकेश मुराउले भने । निमावि तह सञ्चालन भएको ५– ६ वर्ष भएको भएपनि अझैसम्म विद्यालयले दरबन्दी पाउन सकेको छैन । यो वर्ष भने निमाविको लागि अनुदान परेको प्रअ मुराउले बताए ।
दरबन्दी नहुनु एउटा समस्या त छ । त्यसबाहेक जनता माविमा शिक्षक संख्या पनि पर्याप्त छैन । १० वटा कक्षाकोे लागि मात्र १० जनाले पढाउन पर्दा शिक्षकहरुलाई भार परेको छ । ‘म आफू पनि ८ वटै पिरियड पढाइरहेको छु,’ जनताका प्रअ मुराउले भने–‘पर्याप्त शिक्षक राख्न नपाउँदा समस्या भएको छ ।’ दरबन्दी अनुसारको शिक्षक नहुनु भनेको कम शैक्षिक योग्यताका शिक्षकबाटै विद्यालय सञ्चालन हुनु हो ।
माध्यमिक तह पढाउने शिक्षक स्नातक तह वा सो सरहको हुनुपर्छ । तर विद्यालयमा एसएलसी मात्रै पास गरेका शिक्षकले कक्षा १० लाई पढाउने गरेका छन् । दरबन्दी बाहेकका शिक्षकले न्युन पारि श्रमिक पाउने गर्दछन् । केही समय काम गर्ने र बढी सुविधा भएको ठाउँमा जान्छन् । त्यसले बालबालीकाको पढाइमा पनि असर पुग्ने गर्दछ । रुपन्देहीमा कक्षा सञ्चालन भएर पनि दरबन्दी नपाउने अन्य थुपै्र विद्यालय छन् ।
निमावि तह सञ्चालन भएर ५० भन्दा बढी सामुदायीक विद्यालयमा त्यस अनुसारको दरबन्दी छैन । त्यस्तै मावि तह सञ्चालन भएका ३० भन्दा बढी विद्यालयमा माविको दरबन्दी नभएको जिल्ला शिक्षा कार्यालयले जनाएको छ । तह अनुसार दरबन्दी नभएका विद्यालयहरु धेरै जसो दक्षिण भेगमा रहेका छन् । ‘समुदायले विद्यालय माग गर्छन् विद्यालय खुल्छ’ जिल्ला शिक्षा समन्वय कार्यालय रुपन्देहीका विद्यालय निरिक्षक हरि विष्टले भने ‘शिक्षा मन्त्रालयले विगतदेखी नै दरबन्दी थप गरेको छैन, पहिले जे थियो त्यही छ ।’
जिल्लाको उत्तरी भेगतर्फका माविमा निमावि तहसम्मकोसम्म दरबन्दी विद्यालय छन् । प्राविकै भरमा मावि चलाउन परेका विद्यालय दक्षिण भेगमै बढी छन् । उत्तरी भेग र बजार क्षेत्रमा धेरै बालबालिका निजि विद्यालयतर्फ जाने हुँदा सामुदायिकमा विद्यार्थी संख्या कमी छ । तर दरबन्दै यतै बढी छ । विद्यार्थी बढी भएका दक्षिण भेगका सामुदायीक विद्यालयमा भने विद्यार्थी संख्याको अनुपातमा निकै कम दरबन्दी उपलब्ध छ ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
