लाप्राक : फ्रान्सेली संस्था लाप्राकका साथी (लेजामी डी लाप्राक)ले यहाँको शिक्षा क्षेत्रमा २० वर्षदेखि सहयोग गर्दै आएको छ । संस्थामा ७ सय फ्रान्सेली आबद्ध छन् । उनीहरूकै सहयोगमा गोरखाका धार्चे र बारपाक सुलिकोट गाउँपालिकामा एक दर्जन विद्यालय बनेका छन् ।
अन्तर्राष्ट्रिय पर्वतारोहण पथप्रदर्शक सुनार गुरुङले सन् १९९८ मा फ्रान्सेली पर्यटक टोलीलाई लाप्राक (धार्चे–४) भ्रमणमा ल्याएका थिए । टोली नेता क्रिस्चियाेंले लाप्राकका बालबालिका शिक्षाबाट वञ्चित भएको देखेका थिए । ‘म पहिलो पटक सन् १९९८ मा लाप्राक आएको थिएँ’, उनले भने, ‘पहाडको काखमा रहेको सुन्दर गाउँ र यहाँका हसिला केटाकेटीमा मेरो मन बस्यो । उनीहरू स्कुल नियमित जाँदैनथे ।’ त्यसपछि संस्था दर्ता गरी गरिब १५ बालबालिकालाई स्कुल पठाउन सहयोग गरेको उनले सुनाए ।
लाप्राकको मणिकामदेवी प्रावि (हाल मावि)को भवन निर्माण गरी सहयोग कार्यक्रम सुरु गरिएको थियो । स्थानीयस्तरमा गणेशहिमाल एसोसिएसनले साझेदारी गरिरहेको छ । उनीहरूले फ्रान्समा नेपाली खाना बनाएर च्यारिटीका कार्यक्रम गरी संकलित रकम गणेशहिमालमार्फत पठाउँदै आएका छन् । संस्थाले विद्यालय भवन, प्रयोगशाला, छात्रावास निर्माणदेखि शिक्षकलाई तलब, विद्यार्थीलाई स्टेसनरी, पोसाकमा सहयोग गर्दै आएको छ । लाप्राक, गुम्दा, लप्सीबोट, उहिया, बालुवा, मान्द्रे, बारपाक, केरौजा, रुन्चेत, माछाखोला, थला र खोर्लामा संस्थाले विद्यालय भवन निर्माण गरेको थियो । सन् २०१५ सम्ममा ५ करोड ९३ लाख रुपैयाँबराबरको काम भएको थियो ।
स्थानीयमा परनिर्भरता बढ्दै जाने भएकाले संस्था बन्द गरी आफ्ना कार्यक्रम स्थानीय निकायलाई जिम्मा लगाउने योजना बनाउँदा भूकम्प गयो । उनीहरूले सहयोग गरेका सबै संरचना तहसनहस भए । फेरि संस्थाले उपलब्ध गराएको ५० लाख ७० हजार रुपैयाँबराबरको सहयोगले स्थानीयलाई राहत वितरणलगायत काम गरिएको गणेशहिमालका अध्यक्ष गुरुङले बताए । लाप्राकको मणिकामदेवी मावि, गण्डकी मावि आर्खेत, पार्वती प्राविलगायत विद्यालयमा टहरा तथा फर्निचरको व्यवस्था गरियो । हिमालय मावि बारपाकमा छात्रावासमर्मत गरिएको उनले सुनाए ।
संस्थाको आर्थिक सहयोगमा धार्चे गाउँपालिकामा चार विद्यालय भवन निर्माणाधीन छन् । मणिकामदेवी, सूर्योदय मावि, जनजागृति आधारभूत र सातकन्यादेवी माविमा ३३ कोठाका ११ वटा भवन निर्माण भइरहेको उनले बताए । ‘फ्रान्सेली दाता हरेक वर्ष नेपाल आउनुुहुन्छ’, उनले भने, ‘उहाँहरूले सहयोग गरेको विद्यालय अवलोकन गर्नुहुन्छ । स्थानीयसँगको छलफलमार्फत योजना छनोट गरी सहयोग घोषणा गर्नुहुन्छ ।’
अब पाँच वर्षमा विघटन गर्ने निर्णय गरिएको संस्थापक क्रिस्चियाेंले बताए । ‘हाम्रो उद्देश्य सन् २०२४ मा पूरा हुन्छ’, उनले भने, ‘लामो समय सहयोग गरिरहँदा स्थानीयमा परनिर्भरता बढ्छ । उनीहरूले हाम्रो अनुपस्थितिमा विद्यालय राम्रोसँग व्यवस्थापन गर्न सक्नुपर्छ ।’
संस्थाले सहयोग गरेको २० वर्ष पुगेको अवसरमा मणिकामदेवी माविमा शनिबार कार्यक्रम गरियो । स्थानीयले २२ फ्रान्सेलीलाई सम्मान गरे । ‘मैले स्पोन्सर गरेको धनबहादुर गुरुङ प्रधानाध्यापक भएको थाहा पाउँदा धेरै खुसी छु’, उनले भने, ‘शिक्षा अत्यन्त जरुरी छ । यहाँका बच्चाहरू लाप्राकका भविष्य हुन् ।’
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
