विपन्न नागरिक उपचार सेवा प्रभावहिन, सेवा लिने घटे
काठमाडौं : विपन्न नागरिकलाई औषधि उपचार गर्नै सकस परेको छ। बिरामीले सेवा लिँदा झण्झटीलो प्रकृया खेप्नुपर्दा र सूचीकृत अस्पतालहरूले उपचारमा आनाकानी गर्दा सेवा लिनेको संख्या घट्दो क्रममा देखिएको हो।
विपन्न नागरिक औषधि उपचार कोष निर्देशिकाअनुसार आर्थिक रूपले विपन्न नागरिकलाई विभिन्न ८ रोगको उपचार गराउँदा मगौला प्रत्यारोपणका लागि बढीमा ४ लाखसम्म र अन्य रोगका लागि १ लाख ५० हजारसम्म आर्थिक सहयोग दिने व्यवस्था छ।
२०७७/०७८ मा २९ हजार ३४६ बिरामीको विपन्न नागरिक औषधि उपचार कोष निर्देशिकाबमोजिम २ अर्ब १३ करोड ३५ लाख ८२ हजार भुक्तानी भएको छ।
सो रोगहरूका लागि सम्बन्धित पालिका र प्रशासनको सिफारिसमा आर्थिक रूपमा विपन्न भएको प्रमाणित कागजातका आधारमा वा गरिब परिवार परिचयपत्रका आधारमा तोकिएका सूचीकृत अस्पतालबाट सो रकम बराबरको औषधि उपचार सेवा पाउने व्यवस्था छ।
२०७५/०७६ मा ३७ हजार ५५१ जनाको क्यान्सर उपचारवापत ६१ करोड ९० लाख ३६ हजार शोधभर्ना भएको थियो। २०७७/०७८ मा १५ हजार १८७ जनाको क्यान्सर उपचारवापत ६४ करोड १३ लाख ३३ हजार शोधभर्ना भएको छ।
यस्तै, २०७५/०७६ मा ६ हजार ८२८ जनाको मुटु उपचारवापत ४४ करोड ९८ लाख २३ हजार शोधभर्ना भएको थियो। २०७७/०७८ मा ४ हजार ४१८ जनाको मुटुरोग उपचारवापत ३५ करोड २९ लाख ६ हजार रुपैयाँ शोधभर्ना भएको छ।
२०७५/०७६ मा ७६१ जनाको हेड इन्जुरीको उपचारवापत ५ करोड ५० लाख ७० हजार शोधभर्ना भएको थियो। २०७७/०७८ मा ६०६ जनाको हेड इन्जुरीको उपचारवापत ४ करोड ५८ लाख रुपैंया शोधभर्ना भएको छ।
यस्तै, २०७५/०७६ मा १५४७ जनाले स्पाइनल इन्जुरी गराएका थिए। सोवापत ५ करोड ५० लाख ७० हजार शोधभर्ना भएको थियो। यो संख्या घटेर २०७७/०७८ मा ८८१ जनाको स्पाइनल इन्जुरीको उपचारवापत ४ करोड ८० लाख ९ हजार रुपैंया शोधभर्ना भएको देखिएको छ।
२०७५/०७६ मा ३७७ जनाको पार्किन्सन्स इन्जुरीवापत १९ लाख ५० हजार शोधभर्ना भएको थियो। २०७७/०७८ मा ९३ जनाको हेड इन्जुरीको उपचारवापत ९ लाख २९ हजार रुपैयाँ शोधभर्ना भएको छ। २०७७/०७८ मा उपचारवापत २ अर्ब १३ करोड ३५ लाख ८२ हजार शोधभर्ना भएको छ। २०७५/०७६ मा २ अर्ब ३० करोड ४२ लाख ६२ हजार शोधभर्ना भएको महालेखा परीक्षकको प्रतिवेदनले औंल्याएको छ।
विभागले सेवा प्रवाह गर्ने अस्पतालहरूमा बिरामीलाई डायलासिस गर्ने कोठाहरू सानो भएको, बिरामीको फाइलहरू अद्यावधिक नगरेको, चिकित्सक र नर्सको पूर्णरूपमा व्यवस्था नभएको पाइएको छ।
यस्तै मेसिनहरू पर्याप्त नभएको र मेसिन भएकोमा पनि पूर्ण सञ्चालन गर्न नसकेको, हेमोडायलासिस कक्षमा कम्प्युटर, प्रिन्टर र स्क्यानर मेसिन नभएको, फोहोरमैलाको उचित व्यवस्थापन गर्न नसकेको, आवश्यक औषधिहरू अस्पताल फार्मेसीमा नभएकोजस्ता समस्याहरू देखिएको पाइएको छ।