तरकारी खेतीले फेरियो गाउँको मुहार
सिरहाः नब्बे घरधुरीको गाउँमा २० सालसम्म बेसाहा गरेर खानुपथ्र्यो । जंगलबाट काठ दाउरा ल्याएर बेची गुजार चलाउनेको संख्या अधिक थियो । बलौटे जग्गा, त्यसमाथि सिँचाइ थिएन । जेठ लागेपछि गाउँमा अनिकाल हुन्थ्यो ।
पाँच बिघा खेत जोत्नेलाई पनि आफ्नो उत्पादनले वर्ष दिन खान पुग्दैनथ्यो । तर अहिले दिन फेरिएको छ । अहिले पाँच कठ्ठा जग्गा हुनेलाई आफ्नै खेतको आम्दानीले वर्ष दिन खान पुग्छ । अधिकांश मानिसले आफ्ना छोराछोरीलाई बोर्डिङ स्कुलमा पढाएका छन् । घरका छानामा खरको ठाउँमा टायल र एस्बेस्टस टल्किन थालेको छ । पाँच वर्षअगाडिसम्म गाउँमा मानिस काठ खरिद गर्न आउँथे तर अहिले तरकारी किन्न आउँछन् । गाउँको नाम गुरुधाम हो तर अब तरकारी गाउँको नामले चिनिन्छ । जुनसुकै मौसममा भोजभतेर वा सार्वजनिक उत्सवका काममा मानिस तरकारी किन्न गुरुधाम आइपुग्छन् ।
रूपान्तरण र कायापलटको कथा सुरु भयो गाउँमा बिजुली आएपछि । २०६० सालमा गाउँमा विद्युतीकरण भयो । सामुदायिक वनको आम्दानी र गाविसको बजेटबाट पाँच लाख खर्च गरेर स्थानीयले बिजुली ल्याए । विद्युत् आएपछि कृषकले आफ्नै खर्चमा स्यालो बोरिङ जडान गरेर व्यावसायिक तरकारी खेती सुरु गरे । बिजुली आएको ६ वर्षमा यो गाउँको आर्थिक हैसियत फेरिएको छ । यहाँका किसानले केटाकेटीलाई सिरहा, विराटनगर र काठमाडौंका बोर्डिङ स्कुलमा पढाउन थालेका छन् ।
प्रत्येक साता तरकारी बिक्री गरेर पाँचदेखि सात लाख रुपैयाँ गुरुधाम गाउँमा भित्रिन्छ । पाँच कठ्ठामात्र खेत हुनेले पनि तरकारी खेती गरेर वार्षिक दुई लाखभन्दा बढी आम्दानी गरिरहेका छन् ।
गाउँमा तरकारी खेती नगर्ने कोही छैन । गाउँको धेरैजसो जग्गामा तरकारी नै लगाइन्छ । गाउँमा पस्नेबित्तिकै चारैतिर हरियो तरकारीको बगैंचा देखिन्छ । करेला, भन्टा, लौका, फर्सी, काउली, गोलभेडा, काँक्रा, परवल, हरियो साग, झिँगनी गरी सातामा ५० टनसम्म तरकारी यस गाउँबाट निर्यात हुन्छ । प्रत्येक साता तरकारी बिक्री गरेर पाँचदेखि सात लाख रुपैयाँ यो गाउँमा भित्रिन्छ । पाँच कठ्ठामात्र खेत हुनेले पनि तरकारी खेती गरेर वार्षिक दुई लाखभन्दा बढी आम्दानी गरिरहेका छन् ।
स्थानीय हाटबजार, गोलबजार, राजविराज, विराटनगर, सीमावर्ती भारतीय बजार, जनकपुर र काठमाडौंसम्मका तरकारी व्यापारी तरकारी किन्न आउँछन् । गोलबजारमा पाइने तरकारीको तीनचौथाइ हिस्सा गुरुधाम गाउँबाटै आउँछ ।
कृषक राजकुमार महतो भन्छन्, ‘यो सबै हाम्रो प्रयासले भएको हो । सरकारले आजसम्म सिन्को भाँचेर पनि सघाएको छैन ।’ स्यालो बोरिङबाट पानी नपुग्ने गुनासो गर्दै उनले भने, ‘सरकारले एउटा डिप बोरिङ जडान गरिदिए हामी यो गाउँमा सुन फलाउनेथियौं ।’
.
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
