हाँगा जरामा ‘जीवन’

काठमाडौः उनले घरमा दाउराको थुप्रोमाझ एउटा बेग्लै आकृति देख्न थाले । पृथक् दृष्टिकोण तेस्र्याएपछि त्यसले उनको ध्यान तानिरह्यो । अन्तरचेतनाले देखेको आकारमा ढाल्न त्यो काठ खुर्किन थाले । त्यसपछि त के चाहियो र ?

मन परेकी प्रेमिकालाई भेटिरहेजस्तो, गफ गरिरहेजस्तो, सुम्सुम्याइरहेजस्तो । कलाकार नरेन्द्रबहादुर श्रेष्ठ भेटिएका सबैजसो काठ र काठका टुक्रामा घोत्लिन थाले, बातचित गर्न थाले अनि तिनलाई दिन, रात सुम्सुम्याउन थाले ।

उनी रूख, जरा, बांगाटिंगा हाँगाहरू कतै फालिएका देखेपछि संकलन गर्न थाले । ४२ वर्षअघिको स्मृति गर्दै नरेन्द्रले भने, ‘घरमै ल्याएर त्यसैसँग खेल्न थालेँ, मेरो मनले खोजेको एउटा आकृति नबनुञ्जेल ।’ कवि एवं कलाकार नरेन्द्र आइतबारदेखि राजधानीमा पहिलोपटक यिनै दर्जनौं जराहरूमार्फत छताछुल्ल भएका छन् ।

दुई शताब्दी पुरुष राष्ट्रकवि माधव घिमिरे र वरिष्ठ संस्कृति एवं इतिहासविद् सत्यमोहन जोशीले बबरमहलस्थित आर्ट काउन्सिलमा जराहरूको घुम्टो खोलेपछि नरेन्द्र जराहरूमार्फत जनमनमा छताछुल्ल बनेका हुन् ।

कलामा रुचि हुनेहरूले नरेन्द्रको ‘दृष्टिकोणः जरामा अर्थ खोज्दा’ लाई दस दिनसम्म ३५ पृथक् कलात्मक जराहरूको स्वाद लिन सक्ने छन् । घिमिरेले भने, ‘नरेन्द्रबहादुर श्रेष्ठका कलामा आफ्नो युगको तस्बिर छ ।

कला लाभका निम्ति होइन, कलाकै निम्ति समर्पण हो भन्ने उनको दर्शन हो ।’ जोशीले थपे, ‘नरेन्द्रबहादुर श्रेष्ठका कलामा उन्नत चिन्तन र ज्यादै मनन्योग्य सन्देशको संयोजन छ । त्यही कारण म भित्री दिलैदेखि उनको कलाको प्रशंसक पनि हुँ ।’

आर्ट काउन्सिल पुगेका दर्शक भन्दै थिए, ‘फालिएका काठमा ज्यान भर्ने कलाकार ।’ कसैले भने, ‘जरामा पनि कस्तो जगमगाउँदो जीवन ? बोलुँला झैं ।’ उनको पहिलो र एकल प्रदर्शनीमा पुग्ने जो कोहीले भन्नेछ, ‘कसैको ध्यान नपुगेका, कसैको आँखा नपरेका, जो कोहीले सामान्य ठानेका र धेरैले मूल्यहीन सम्झेका काठ, हाँगा र जराबाट पनि यति सुन्दर कृति बन्दोरहेछ ? ’

काठेकलामा जीवन, जगत् र दर्शन खोज्ने नरेन्द्र र उनका यिनै जराका कलाहरूमाथि अशेष मल्ल, उषा शेरचन, माधव घिमिरे, डा. राजेन्द्र विमल, राजेन्द्र शलभ, रमण घिमिरे, कृष्ण जोशी, उषा शेरचनलगायत ३४ जनाले कविता लेखिसकेका छन् । राष्ट्रकवि घिमिरेको ‘जीवनको अन्तिम क्षण’ शीर्षकमा नरेन्द्रको काठेकलामा कविता लेखेका छन् ।

नरेन्द्रले भने, ‘यी कृति केवल एक आकृति, एक आवेग वा तत्क्षणका भावनाका उपज होइनन्, यिनमा तपाईंले धार्मिक, प्राकृतिक, सांस्कृतिक, राजनीतिक र पर्यावरणीय मिथक, दृश्यचित्र, परिघटना र पात्रहरू भेट्न सक्नुहुनेछ ।’