सी चाँडै आउने प्रतिबद्धताः परराष्ट्रमन्त्री

चिनियाँ राष्ट्रपति सी जिनपिङ र प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहालबीच भारतको गोवामा शनिबार साँझ सम्पन्न भेटवार्तापछि अन्नपूर्णकर्मी सन्तोष घिमिरेले परराष्ट्रमन्त्री डा. प्रकाशशरण महतसँग गरेको टेलिफोन कुराकानीः
प्रधानमन्त्री र चिनियाँ राष्ट्रपतिबीचको भेटवार्ता कस्तो रह्यो ?

राष्ट्रपति सीसँगको भेट अत्यन्त सौहार्द र फलदायी रह्यो । नेपाल र चीनबीचको मित्रतापूर्ण सम्बन्ध अझै सुदृढ गर्ने विषयमा कुराकानी केन्द्रित भए । नेपालले चीनसँगको सम्बन्धलाई उच्च महत्व दिएको प्रधानमन्त्रीले बताउनुभयो । चिनियाँ राष्ट्रपतिले नेपाल निकट छिमेकी मुलुक रहेको र यहाँको आर्थिक, सामाजिक विकासमा सहयोग जारी रहने बताउनुभयो ।

राष्ट्रपति सीको नेपाल भ्रमणबारेमा के कुरा भयो ?

प्रधानमन्त्री दाहालले राष्ट्रपति सीलाई सन् २०१६ भित्र नेपाल भ्रमण गर्न आग्रह गर्नुभयो । प्रधानमन्त्रीले सीलाई नेपाल भ्रमणको निमन्त्रणा पनि दोहोर्‍याउनुभयो । प्रत्युत्तरमा सीले आफू चाँडोभन्दा चाँडो नेपाल भ्रमणमा आउन इच्छुक रहेको बताउनुभयो । सीले यसअघि नेपालका विशेषदूतले पनि आफूलाई नेपाल भ्रमण गर्न निमन्त्रणा दिएको र पटकपटक नेपालबाट भ्रमणका लागि आग्रह भइरहेको बताउनुभयो । उहाँले कूटनीतिक च्यानलबाट भ्रमणको मिति तय गरी आफू नेपाल आउने प्रतिबद्धता जनाउनुभयो । आशा गरौं आउँदो डिसेम्बरभित्र उहाँको नेपाल भ्रमण हुनेछ । प्रधानमन्त्री दाहालले सरकार र नेपाली जनता सीको भ्रमणको प्रतीक्षामा रहेको बताउनुभयो ।

अब सीको भ्रमण सन् २०१६ भित्रै हुने सुनिश्चित भयो त ?

भ्रमणको मिति दुई पक्षबीचको आपसी समझदारीमा निधो हुन्छ । अहिले नै सन् २०१६ भित्र भ्रमण भइहाल्छ भन्ने सुनिश्चित गर्न सकिन्न । तर चिनियाँ राष्ट्रपति नेपाल आउन तीव्र रूपमा इच्छुक रहेको पायौं । आशा गरौं, उहाँ चाँडै नेपाल आउनुहुनेछ । नेपाल सरकार चीनबाट उच्चस्तरीय भ्रमण चाँडोभन्दा चाँडो होस् भन्नेमा छ । यही कुरा भेटवार्तामा प्रधानमन्त्रीले राख्नुभयो ।

प्रधानमन्त्रीले सीको नेपाल भ्रमणको सुनिश्चितताका लागि के प्रतिबद्धता जनाउनुभयो ?

प्रधानमन्त्री दाहालले वर्तमान सरकारले छिमेकी मुलुकसँगको सम्बन्धलाई उच्च महत्वमा राखेको बताउनुभयो । उहाँले चीनसँगको सम्बन्धलाई अझै विकसित गर्न चाहेको बताउनुभयो । चीनसँग विगतमा भएका पारवहन सम्झौतालगायत सन्धि र समझदारीको कार्यान्वयनमा सरकार लागिपरेको बताउनुभयो । चिनियाँ राष्ट्रपतिले नेपालसँग विगतमा भएका समझदारी र सम्झौता कार्यान्वयन हुने विश्वास व्यक्त गर्नुभयो । नेपाल एक चीन नीतिप्रति प्रतिबद्ध रहेको प्रस्ट पार्दै प्रधानमन्त्रीले यहाँबाट कुनै पनि चीनविरोधी गतिविधि हुन नदिने बताउनुभयो ।

चीन, नेपाल र भारतबीच आर्थिक विकासका लागि त्रिदेशीय सहकार्य गर्ने प्रतिबद्धता प्रधानमन्त्रीले व्यक्त गर्नुभयो । चिनियाँ राष्ट्रपतिको ड्रिम प्रोजेक्ट मानिएको ‘वान रोड वान बेल्ट’ अवधारणामा चीनबाट नेपालको प्रतिबद्धता अपेक्षा गरेको देखिन्छ ।

यसबारेमा केही कुरा भए ?

प्रधानमन्त्री दाहालले नेपालले चीनसँगको कनेक्टिभिटीबाट लाभ लिन चाहेको बताउनुभयो । यसक्रममा उहाँले चीनले अघि सारेका ‘वान रोड वान बेल्ट’ अवधारणाबाट नेपालले फाइदा लिन चाहेको पनि बताउनुभयो । तर नेपालको यस अवधारणामा सहभागिताबारे प्रतिबद्धताचाहिँ व्यक्त गर्नुभएन । यसबारेमा नेपालले गृहकार्य गर्नेछ ।

नेपालको पछिल्लो राजनीतिक घटनाक्रम तथा संविधान कार्यान्वयनबारेमा केही छलफल भए ?

प्रधानमन्त्री दाहालले नेपालको संविधानको पूर्ण स्वागत गरेकोमा चीन सरकारलाई धन्यवाद दिनुभयो । उहाँले संविधान कार्यान्वयनका लागि आफू नेतृत्वको सरकार लागिपरेको बताउनुभयो । साथै मधेसीलगायत असन्तुष्ट पक्षका भावनालाई समेटेर जान सरकारले संविधान संशोधनका लागि काम गरिरहेको बताउनुभयो ।

प्रधानमन्त्री दाहालले २०७४ माघभित्र स्थानीय, प्रादेशिक र संसदीय गरी तीन तहको निर्वाचन गर्ने तयारी भइरहेको र यो काम चुनौतीपूर्ण रहेको बताउनुभयो । चिनियाँ राष्ट्रपति सीले आन्तरिक एकता बलियो पार्दै संविधान कार्यान्वयनमा नेपाल सफल हुने विश्वास चीनको रहेको बताउनुभयो ।

प्रधानमन्त्री दाहालको सम्भावित चीन भ्रमणबारे केही चर्चा भयो कि ?

पहिला चिनियाँ राष्ट्रपतिको भ्रमण नेपालमा होस् भन्ने हामीले चाहेका छौं । चिनियाँ राष्ट्रपतिले कुराकानीका क्रममा नेपालबाट पनि चीनमा उच्चस्तरीय भ्रमण होस् भन्ने चाहना व्यक्त गर्नुभयो । प्रधानमन्त्रीले पनि आफू चीन भ्रमण गर्न इच्छुक रहेको अवगत गराउनुभयो । दुवैतर्फबाट उच्चस्तरीय भ्रमण आदानप्रदानबारे कुराकानी भयो ।

दुई देशका मुद्दाहरूमा अन्य केके कुराकानी भए ?

चिनियाँ राष्ट्रपतिले सन् २०२० सम्म नेपालको सीमासम्म रेल विस्तार गर्न चीनले चाहेको बताउनुभयो । उहाँले नेपालतर्फ रेलसञ्जाल विस्तारका लागि रेलवेको सर्भेको काम अघि बढ्नु आवश्यक रहेकोमा जोड दिनुभयो । अब यसका लागि नेपाल सरकारले गृहकार्य गर्नुपर्छ । त्यस्तै तातोपानी र केरुङ नाकाबाट सहज रूपमा द्विपक्षीय व्यापार बढाउने विषयमा प्रधानमन्त्रीले चीन सरकारको ध्यानाकर्षण गराउनुभयो । चिनियाँ राष्ट्रपतिले तातोपानी र केरुङ नाकाको स्तरोन्नति र सुदृढीकरणमा चीन प्रतिबद्ध रहेको बताउनुभयो ।