पर्यटकीय पूर्वाधारको भर्जिन ल्याण्ड रारा

मुगु: नेपालको पर्यटनका लागि संभावनामा भएको क्षेत्रको रूपमा मुगु जिल्लाको रारा क्षेत्र देखिन थालेको छ । पछिल्लो समय पर्यटन व्यवसायीले रारा केन्द्रित पर्यटकीय प्याकेज बनाउँन थालेका, स्थलमार्गको प्रयोगबाट पनि रारा पुग्ने पहुँच बन्न थालेको र पर्यटकले खोजेजस्तै नयाँ पर्यटकीय गन्तव्यको रूपमा रारा ताल हुन पुगेको पर्यटन व्यवसायीले बताएका छन् ।

पछिल्लो समय पर्यटकीय संभावना भएको र पूर्वाधाको निम्ति पनि भर्जिन ल्याण्डको रूपमा अगाडि सार्न सकिने गन्तव्य नै रारा भएको मुगु जिल्लाकै एकमात्र पर्यटन व्यवसायी गोपाल बमको बुझाइ छ । रारामा डेढ दशक अगाडिदेखि होटल संचालन गर्दै आएका बुढाका अनुसार दुईवर्ष देखि भने रारा पुग्ने आन्तरिक र वाह्य पर्यटक बढ्न थालेको छन । पर्यटक बढ्दै जान थालेका कारण यो क्षेत्रमा पर्यटकीय पूर्वाधारको आवश्यकता देखिदै गएको पनि उनले जानकारी दिए ।

पर्यटकीय पूर्वाधारको लागि रारा क्षेत्र भर्जिन ल्याण्ड भएकोले पनि लगानीको संभावना रहेको बमको बुझाइ छ । सुविधा सम्पन्न पर्यटकीय पूर्वाधार बनाउँन कम्तिमा दुईतीन वर्ष लाग्ने भएकोले तत्काल सुरु गर्ने सके पर्यटकीय लाभ पनि बिस्तारै बढ्दै जाने उनको बुझाइ छ ।

‘करीब १५ वर्षसम्म नै रारा किनारमा डाँफे होटल संचालन गर्दै आएको भएपनि पर्यटकीय गतिविधि कम हुँदा हरेक वर्ष घाटामै संचालन गरिको छ’, बमले भने । पछिल्लो दुई वर्षदेखि भने पर्यटकीय चहलपहल बढ्न थालेकोले पनि संचालन खर्च धान्ने अवस्थामा पुगको छ ।

यो क्षेत्रमा अर्बोको लगानी आश्यक नभएपनि साना लगानीबाट नै स्थानियलाई जुझारू बनाउन सकिने स्थलमार्गबाट राराको पर्यटकीय संभावनको अध्ययन गर्न पुगेको व्यवासायीक टोलीको भनाइ छ । असोज पहिलो साता भएको सोसाईटी अफ ट्राभल एण्ड टुर अपरेटर्स (सोट्टो) नेपालको स्थलगत भ्रमण भएको थियो । भ्रमणपछि रारामा भएको संभावनाको पर्यटकीय प्याकेज सोट्टोले सोमबार सार्वजनिक गर्ने भएको छ ।

सोट्टोको अध्यक्ष यमबहादुर खड्काका अनुसार रारा र वरपरका क्षेत्रमा भएको पर्यटकीय संभावनालाई स्थानियदेखि बाहिरी लगानीकर्तासम्मले क्याच गर्न जरुरी छ । वार्षिक पाँच सय जना मात्रै पुग्ने रारामा पूर्वाधारको विकास हुँदै जाँदा पर्यटक पनि बढ्दै जाने उनको बुझाई छ ।

रारामा भएका पर्यटकीय संभावनाकै लागि स्तरीय तारे होटल खोल्ने तयारीमा रारा परियोजना रहेको छ । रारा राष्ट्रिय निकुञ्जले अनुमति नपाएका कारण रोकिएको यो परियोजनाले निकै आकर्षक र स्तरीय होटल निकुञ्जभित्रै खोल्ने प्रस्ताव अगाडि सारेको छ ।
रारामा ठूला मात्रा नभएर स्थानियले लाभ लिने गरी साना र पर्यटकीय गतिविधि हुने पूर्वाधार बनाउन जरूरी देखिएको सोट्टो नेपालका उपाध्यक्ष तथा तारागाँउ विकास समितिका सदस्य मधुसुदन उपाध्यायले बताए ।

‘रारा वास्तवमै धर्तिको स्वर्ग हो, लगानीको लागि पनि यो भर्जिन ल्याण्ड नै हो’, उपाध्यायले भने । रारा दुर्गम क्षेत्रमा भएर मात्रै यसको विशेषता खोजिएको हैन मनमोहक तथा आकर्षक भएर पनि यसलाई खोज्ने आन्तरिक तथा बाह्य पर्यटक धाउन थालेको उपाध्ययाले बुझाइ छ ।

पर्यटकीय संभावना भएको भने भनिरहने भन्दा पनि स्थानियको सक्रियतामा जे जस्तो गतिविधि गर्न सकिन्छ सुरु गरिहाल्नुपर्ने नेपाल पर्यटन बोर्डका निमित्त निर्देशक मणिराज लामिछानेको भनाइ छ । लामिछानेका अनुसार लगानीको काम सुरु भएपछि र संभावना देखिएपछि पर्यटकीय संस्थाको पनि साथ र सहयोग बढ्दै जान सक्छ ।

‘ग्रामिण जनजीवनको अध्ययन गर्दै रारा जाने वातावरण अहिले यो ठाउँमा छ’, होमस्टे एसोसिएशनका अध्यक्ष भिम केसीले भने । उनका अनुसार लगानी र पर्यटक आकर्षण गर्ने विषय आवश्यकताको सिद्धान्तमा भर पर्ने भएकोले राराको स्थानिय गाँउलाई पर्यटकीय संभावनाको गाँउका रूपमा अगाडि सार्नुपर्ने पनि केसीको तर्क छ ।

रारामा दैनिक पाँच हजार आन्तरिक र बाह्य पर्यटक पुग्न चाहने भएपनि पूर्वाधारकै कमी रहेको मुगुका पूर्व संसद चन्द्र शाहीले बताए । उनका अनुसार रारा अहिले मुगुकै संभावना भएको र लागनीको लागि भर्जिन ल्याण्ड हो । यहाँ लगानीको वातावरण बनाउन र सरकारी सहजता आवश्यक रहेको उनको बुझाई छ । जसरी भएपनि रारासम्म पर्यटकीय पहुँच पु¥याँउनुपर्ने आवश्यकता रहेको शाहीको बुझाई छ ।

‘रारामा स्थानिय पर्यटकीय गतिविधि संचालन गर्ने, पर्यटकीय तालिम, घरवास (होमस्टे) संचालन, साइकल टे«ल संचालन हुनुपर्छ’, नेकपा एमाले पर्यटन विभाग प्रमुख सूर्य थापाले धो । राराको महत्व बुझाउन सक्ने टुरगाइडसहितको स्थानिय तहबाटै हुने पूवाधार बनाउदै जान सके अहिलेको आवश्यकता पूर्ति हुने र भोलीका लागि सहज वातावरण बन्ने पनि थापाको बुझाई छ । राराको भ्रमण गरेपछि आफूले देखेको संभावना र तत्काल संचालन गर्न सकिने पर्यटकीय संभावनको लागि व्यवसायी तथा सरकारलाई उपयुक्त सुझाव दिने पनि थापाको भनाइ छ ।