सेनाबाट अवकाशपछि यस्तो उद्यम

धनकुटा : दुई वर्ष अघिको विनाशकारी भूकम्पले जनधनसँगै नेपालको अर्थतन्त्रमा ठूलो क्षति पुर्‍यायो । यसको प्रत्यक्ष असर ठूला उद्यमीदेखि ग्रामीण क्षेत्रका किसानलाई समेत पर्‍यो । त्यो बेला धनकुटाका ग्रामीण क्षेत्रका किसानले उत्पादन गरेको दूध बिक्री नहुँदा ठूलो आर्थिक नोक्सानी व्यहोरे ।तीन वर्षअघि महालक्ष्मी नगरपालिका-२ मारेकका रामबहादुर पौडेल नेपाली सेनाको जागिरे जीवनबाट भर्खरै अवकाश हुनुभएको थियो । करिब २५ वर्षे जागिर पौडेलले सहसेनानी हुँदै टुंग्याउनुभयो ।

जागिरे जीवनबाट अवकाश पाएपछि उहाँ फुर्सद नै हुनुहुन्थ्यो । फुर्सदिलो समयलाई सदुपयोग गर्न र किसानले उत्पादन गरेको दूध बिक्री नभएर चिन्तित भएको अवस्थालाई उकास्न उहाँले दूध उद्योग स्थापना गर्ने अठोट लिनुभयो । नभन्दै ०७२ साल असार २३ गते महालक्ष्मी नगरपालिका-१ को दिलमाटेमा करिब ३५ लाख रुपैयाँ लगानीमा माँ लक्ष्मी डेरी उद्योग स्थापना गर्नुभयो । उद्योगबाट दुग्धजन्य पदार्थ (चीज, छुर्पी, घ्यू) उत्पादन हुन्छ ।

'आफू गाउँमै जन्मेहुर्केका कारण त्यतिवेला गाउँले किसान दाजुभाइले भोगेको समस्या टुलुटुलु हेरेर बस्न सकिनँ', उहाँले भन्नुभयो, 'किसानको समस्यालाई केही राहत दिने र आफू पनि उद्यम बन्ने सोचसाथ उद्योग स्थापना गरेँ ।'अहिले सुख्खायाम भएकाले दूध कम उत्पादन हुन्छ । त्यसैले उद्योगमा उत्पादक क्षमताभन्दा आधा मात्रै दुग्धजन्य पदार्थ उत्पादन भइहरेको उहाँले बताउनुभयो । उद्योगमा दैनिक दुई हजार लिटर दूध आवश्यक भए पनि अहिले किसानबाट एक हजार लिटर मात्रै दूध संकलन भइरहेको छ ।

उद्योगले अहिलेको सुख्खा समयमा मासिक १५ सय चिज, छुर्पी पाँच सय र घ्यू तीन सय ५० किलो उत्पादन गर्दै आइरहेको छ । सिजनमा भने चिज तीन हजार, छुर्पी १५ सय र घ्यू १५ सय उत्पादन गर्छ । उद्योगका लागि आवश्यक दूध महालक्ष्मी नगरपालिकाको विभिन्न वडाका साथै छिमेकी जिल्ला चित्रे, फुलेकलगायत ठाउँबाट खपत हुँदै आइरहेको छ । उद्योग रहेको स्थान दिलमाटेको मौसम बाह्रैमास चिसो हुने भएकाले चिज उत्पादनका लागि यो ठाउँ उपयुक्त रहेको पौडेल बताउनुहुन्छ ।

यहाँको दुग्धजन्य पदार्थ काठमाडौं, पोखरा, लुम्बिनी, चितवन, पूर्वी तराईका बजारसँगै स्थानीय धनकुटा, हिले, सिँधुवाबजारमा समेत खपत भइरहेको पौडेलको भनाइ छ । उद्योगमा उहाँसहित अन्य दुई जना धर्म पौडेल र रुद्र गिरीको पनि सामूहिक लगानी छ । तर, पौडेल आफैंले उद्योग व्यवस्थापकीय जिम्मा सम्हालिरहनुभएको छ । उहाँ भन्नुहुन्छ, 'अहिले पनि उद्योग विस्तारको क्रममा छ । आएको मुनाफालाई पनि लगानी गरिरहेका छौं ।' उद्योग सञ्चालनका लागि राष्ट्रिय वणिज्य बैंक धनकुटा शाखाबाट २० लाख रुपैयाँ ऋण लिएको उहाँ बताउनुहुन्छ । उद्योगलाई अझ विस्तार गर्न लगानी आवश्यक परेकाले धरानमा रहेको एनएमबी बैंकसँग ऋणका लागि कुराकानी भइरहेको उहाँले बताउनुभयो । उद्योगमा स्थानीय चार जनाले प्रत्यक्ष रूपमा रोजगारी पाएका छन् ।