राष्ट्रिय गौरवका आयोजनलाई प्राथकिता

काठमाडौं : सरकारले राष्ट्रिय गौरवको आयोजनालाई प्राथमिकतामा राख्दै बजेटमा विनियोजना गरेको छ । अर्थमन्त्री कृष्णबहादुर महराले सोमबार व्यवस्थापिका संसद्मा पेस गर्नुभएको बजेटमा राष्ट्रिय गौरवका आयोजना अन्तर्गतका निजगढ अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल, गौतम बुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल र पोखरा क्षेत्रीय विमानस्थल निमार्णका लागि १३ अर्ब ७२ करोड रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ ।

सरकारले आगामी वर्षभित्र निजगढ विमानस्थल निमार्णका लागि टेन्डर गर्ने, चार वर्षभित्र पोखरा क्षेत्रीय विमानस्थल निर्माण सम्पन्न गर्ने र आगामी वर्षदेखि अन्तर्राष्ट्रि गौतम बुद्ध विमानस्थल सञ्चालमा ल्याउन बजेमा उल्लेख गरेको छ । सरकारले आर्थिक वर्ष २०७३/७४ को बजेट सार्वजनिक गर्दा पनि २०७४ माघदेखि गौतमबुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल सञ्चालमा ल्याउने भन्दै सात अर्ब २२ करोड रुपैयाँ विनियोजन गरेको थियो । यसैगरी गत वर्ष पनि सरकारले पोखरा क्षेत्रीय विमानस्थल चार वर्षभित्र निर्माण सम्पन्न गरी सञ्चालनमा ल्याउने भन्दै पाँच अर्ब र निजगढ विमानस्थलको डीपीआर, जग्गा प्राप्ति र मुआब्जा वितरणका लागि एक अर्ब २२ करोड रुपैयाँ विनियोजन गरेको थियो ।

तर, गौतमबुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल निर्माणमा २७ प्रतिशत मात्र काम भएको छ । निजगढ अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थको डीपीआरसमेत बन्न सकेको छैन । पोखरा विमानस्थलको पनि वातावरणिय प्रभाव मूल्यांकन रिर्पोट र डीपीआर समेत पास भएको छैन ।

तीनवटा विमानस्थल निर्माणका लागि १३ अर्ब ७२ करोड, फास्ट ट्र्याकमा १० अर्ब १४ करोड, हुलाकी राजमार्गको प्रथम खण्ड निर्माणमा चार अर्ब २७ करोड, कर्णाली, कालीगण्डकी र कोसी कोरिडोर निर्माणमा दुई अर्ब तीन करोड र मध्यपहाडी लोकमार्ग चार अर्ब ३३ करोड रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ।

गौतम बुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल ६ अर्ब २२ करोड रुपैयाँमा निमार्ण गर्ने गरी सम्झौता भएको थियो भने निजगढ अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको लागत तय भइसकेको छैन । पोखरा क्षेत्रीय विमानस्थल निर्माण २१ अर्ब लागत रहनेछ । अर्थमन्त्री कृष्णबहादुर महराले संसद्मा पेस गर्नु भएको आर्थिक वर्ष २०७४/७५ को बजेटमा राष्ट्रिय गौरवका आयोजना अन्तर्गत रहेको चार सिँचाइ आयोजनालाई पनि बजेट विनियोजन गर्नु भएकोछ । रानी जमरा कुलरिया सिँचाइ आयोजना, भेरी ववई डाइभर्सन, सिक्टा सिँचाइ र ववई सिँचाइ आयोजनाका लागि पाँच अर्ब १६ करोड रुपैयाँ रकम विनियोजन गरिएको छ ।

राष्ट्रिय गौरवको आयोजनामध्ये बहुचर्चित र बहुप्रतिक्षित काठमाडौं-तराई जोडने फास्ट ट्र्याक (द्रुतमार्ग) निर्माणका लागि सरकाले सोमबार सार्वजनिक गरेको आगामी वर्षको बजेटमा १० अर्ब १४ रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ । द्रुतमार्ग निर्माणको जिम्मा नेपाली सेनाले पाइसकेको छ । नेपाली सेनाले आगामी चार वर्षभित्र निर्माण सम्पन्न गर्ने लक्ष्य राखेको आयोजना कुल लागत एक खर्ब ११ अर्ब रुपैयाँ छ ।

प्रधानमन्त्री पुष्पवकमल दाहलले उद्घाटन गर्नु भएको द्रुत मार्ग सेनाले १० ठाउँबाट एकसाथ निर्माण सुरु गर्दै चार वर्ष भित्रै सम्पन्न गर्ने प्रतिबद्धता समेत गरिसकेको छ । चार लेनको हुने फास्ट ट्र्याक ललितपुरको खोकना, चाल्नाखेल, गढी, छतिवन हुँदै बाराको निजगढस्थित महेन्द्र राजमार्गका जोडिनेछ ।

यसैगरी सरकारले हुलाकी राजमार्ग अन्तर्गत प्रथम चरणको पाँच सय १८ किलो मिटर सडक खण्ड दुई वर्षभित्र सम्पन्न गर्ने लक्ष्यअनुरुप चार अर्ब २७ करोड रुपैयाँ विनियोजन गरेको छ । साथै, दोस्रो चरणको निर्माण कार्यका लागि विस्तृत आयोजना प्रतिवेदन तयार गर्दै आवश्यक स्रोत व्यवस्थापन गरिने बजेटमा उल्लेख छ ।

साथै उत्तर दक्षिण लोकमार्ग अन्तर्गतको कोसी कोरिडोरको बाँकी ट्र्याक खोल्ने कार्यका आगामी वर्षमा पूरा गर्न स्रोतको व्यवस्थापन गरिने मन्त्री महराले संसदमा प्रस्तुत जानकारी गराउनुभएको छ । यसैगरी राष्ट्रिय गौरबको आयोजना अन्तर्गत रहेको कालीगण्डकी जोमसोम-कोरला खण्ड तथा रिडी-बागलुङ-बेनी जोमसोम खण्डको निर्माण कार्यलाई निरन्तरता दिने बजेटमा उल्लेख छ ।

यसअन्तर्गतका उत्तर-दक्षिण लोकमार्गका तीनवटा खण्डको कर्णाली, कालीगण्डकी र कोसी कोरिडोरका लागि सरकारले दुई अर्ब तीन करोड रुपैयाँ विनियोजन गरेको छ । यसैगरी सरकारले राष्ट्रपति चुरे संरक्षण कार्यक्रमको विस्तृत गुरुयोजना अनुरुपका क्रियाकलाप सञ्चालनका भन्दै एक अर्ब ९२ करोड रुपैयाँ विनियोन गरेको छ । काठमाडौ उपत्यका बासीले लामो सयमदेखि भोग्दै आएको खानी पानी अभावको समस्या पनि यसै वर्षको असोजदेखि अन्त्य गर्ने सरकार लक्ष्य छ ।

यसका लागि राष्ट्रिय गौरबको आयोजना अन्तर्गत रहेको बहुप्रतिक्षित मेलम्ची खानेपानी आयोजना निर्माण कार्य सम्पन्न गर्दै असोजदेखि चक्रपथभित्र दैनिक १७ करोड लिटर पानी वितरण बजेटमा उल्लेख छ । साथै, मेलम्ची खानेपानी आयोजनको दोस्रो चरण अन्तर्गतको यांग्री र लार्के नदीबाट दैनिक ३४ करोड लिटर खानेपानी थप गरी दैनिक ५१ करोड लिटर पानी काठमाडौं उपत्यकामा ल्याउने संरचना निर्माण कार्य समेत प्रारम्भ गरिने बजेटमा उल्लेख छ ।

सरकारले समग्र राष्ट्रिय गौरवको मेलम्ची खानेपानी आयोजनमा लागि यो वर्ष ६ अर्ब ५७ करोड रुपैयाँ विनियोजन गरेको छ । खानेपानी वितरणका लागि उपत्यकामा धमाधम पाइप बिछ्याउने काम भइरहेको छ । पानी संकलन रिर्जभर पोखरी निमार्णको काम पनि ५० प्रतिशतभन्दा बढी भइसकेको छ।

यसैगरी सरकारले आगामी वर्षको बजेट सार्वजनिक गर्दै पशुपति क्षेत्र र लुम्बिनी क्षेत्रको गुरुयोजना कार्यान्वयनमा तीव्रता दिने भन्दै एक अर्ब १६ करोड रुपैयाँ विनियोजन गरेको छ । यसका लागि गुरुयोजना तयार गरी कार्यान्वयनको विधि समेत तयार गरिने बजेटमा उल्लेख छ ।

यसैगरी सरकारले ससंद्मा सोमबार पेस गरेको आगामी वर्षको बजेटमा पूर्व-पश्चिम विद्युतीय रेलमार्ग निर्माणका लागि चार अर्ब दुई करोड रुपैयाँ विनियोजन गरेको छ । यसमा पूर्व-पश्चिम रेल, मेट्रो रेल, मोनोरेल विकास आयोजना अन्तर्गतको पूर्व-पश्चिम विद्युतीय रेलमार्गको बर्दिबास-मेची खण्ड र बुटवल-महाकाली खण्ड तथा काठमाडौं-वीरगन्ज रेलमार्गको विस्तृत परियोजना प्रतिवेदन तयार गर्ने सरकारको लक्ष्य छ । साथै बदिवास-सिमरा खण्डको रेल्वे ट्र्याकको निर्माण कार्यलाई निरन्तरता दिने बजेटमा उल्लेख छ ।

यसैगरी सरकारले राष्ट्रिय गौरवको आयोजना अन्तर्गको मध्यपहाडी लोक मार्ग निर्माणका लागि चार अर्ब ३३ करोड रुपैयाँ विनियोजन गरेको छ । यसमा नेपाली सेनाले निर्माण गरिरहेको खुलाल-लैफु-कालिकोट-सिमिकोट सडक एक वर्ष भित्र हुम्ला जिल्ला सदरमुकाम जोड्ने सरकारको लक्ष्य छ । साथै डोल्पा सदरमुकामलाई पनि एक वर्षभित्र सडक सञ्जालमा जोडिने भएको छ । साथै, निर्माण भइरहेको लोकमार्ग कालोपत्रे र पुल निर्माणको कामलाई समेत सरकारले प्राथमिकतामा राखेको छ ।