मुलुकमा १० वर्ष सशस्त्र युद्ध चल्यो । कैयौंले ज्यान गुमाए । कैयौं अंगभंग भए, कैयौं बेपत्ता । ‘युद्धमा जे पनि जायज हुन्छ’ शैलीमा गैरन्यायिक हत्या र बेपत्ता लगायतका घटना मानवअधिकारको बर्खिलाप थिए । आज ती घटनाहरूको सत्य निरुपण हुनुपर्छ र पीडितले न्याय पाउनुपर्छ भनेर संक्रमणकालीन न्यायको टुंगोको खोजी भइरहेको छ । द्वन्द्वका बेला मानवअधिकार हनन्मात्रै भएको थिएन, सार्वजनिक, निजी र सरकारी एवं विभिन्न संघ–संस्थाका जमिन पनि जबरजस्ती हत्याइएको थियो । कब्जा गरिएको थियो । संस्कृत शिक्षाको चर्काे विरोध गथ्र्याे, तत्कालीन विद्रोही माओवादी । उसले संस्कृत शिक्षा विद्यालयहरूबाट हटाउनमात्रै भूमिका खेलेन, संस्कृतको विश्वविद्यालयको जमिनमाथि नै कब्जा जमायो । जसरी संक्रमणकालीन न्यायको टुंगो लगाउन राज्य लागिरहेको छ, त्यसरी नै सम्पत्तिहरूमाथि संक्रमणकालमा भएको कब्जा र वास्तविक हकदारलाई दिलाउने मामलामा चासोसमेत दिइएको छैन ।
नेपाल संस्कृत विश्वविद्यालयको दाङ देउखुरीको १३ सय ३६ बिघा जग्गामा माओवादीको रजाइँ छ । उसले आफ्ना कार्यकर्तालाई विश्वविद्यालयको जमिन भोगचलन गर्न दिएको छ । स्वामित्व विश्वविद्यालयकै भएकाले वार्षिक २ लाख रुपैयाँ तिरोभरो तिर्ने जग्गाधनी विश्वविद्यालयले नै छ । तर, भोगचलन गर्न पाएको छैन । बाँकेको कपास खेतीको सयौं बिघामा माओवादीले कब्जा जमाएको थियो, त्यो अझै फर्किएको छैन । पोखरा विश्वविद्यालयको जमिनमा पनि उसले त्यसैगरी भूमिहीनका नाममा कब्जा जमाएको छ । देशभर कतै वनको जमिन, कतै व्यक्तिको जमिन त कतै संघ–संस्थाको र सरकारी जमिनमाथि माओवादीले कब्जा जमायो । विद्रोह राजनीतिक भनिए पनि हिंसाको उन्मादले माओवादीले आफूलाई अराजकता र विध्वंसको पर्याय नै बनाएको थियो ।
अरू त अरू शिक्षादीक्षाका थलोहरूमा ऊ हतियार नचाउँथ्यो र पढाइलेखाइ बन्द गराएर कलिला नानीहरूलाई पनि बन्दुक बोकाउँथ्यो । सिर्जनशीलताको ठीक उल्टो बाटोमा उन्मक्त भएर हिँड्दै माओवादीले हिजोका दिनमा गरेका महाभूलहरूमध्ये सार्वजनिक संस्थाहरूमा बेथितिको निम्तो र तिनको विध्वंसता थियो । तर, ऊ शान्ति प्रक्रियामा आइसकेपछि टुंग्याउनुपर्ने संक्रमणकालीन न्याय १८ वर्ष पुग्न लाग्दा पनि अलपत्र छ । उसले गरेको कब्जाका सम्पत्तिहरू कब्जामै छन् । देशभर जहाँ–जहाँ हिजो माओवादीले गैरन्यायिक कब्जा जमायो, तिनको एकएक छानबिन गरी सम्पत्ति फिर्ताको
उनलाई पनि प्रायश्चितको मौका प्राप्त हुनेछ ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
