घट्यो यार्सा उत्पादन

बझाङः बहुमुल्य बुटी यार्सा उत्पादनका लागी राम्रो मानिएको बझाङ जिल्ला पछिल्ला वर्षमा यार्सा कम पाईन थालेका छन् ।

यार्सा उत्पादन कम हुदै गएपछि संकलकहरुले पनि यार्सा कम पाउनेहुदाँ जिल्लाको आर्थिक आम्दानीमा समेत ह्रास आएको छ । गएको ८ वर्ष बाट बझाङको हिमाली क्षेत्रमा यार्सा संकलन गर्न थालिएको हो ।

हाल सम्मको संकलनको परिमाण हेर्दा २०७० सालमा सवै भन्दा बढी ३ क्युन्टल ७२ केजी संकलन भएको थियो । २०७० साल सम्म यार्सा संकलनको परिमाण बर्षेनी बढ्दै आएपनि पछिल्ला तिन वर्षयता भने लगातार यार्सा संकलन कम हुदै गएको छ ।

गतवर्ष ३ क्युन्टल ३८ किलो संकलन भएको यार्सा यसवर्ष २ क्युन्टल ३७ किलोमा झरेको छ । यार्सा वाट मात्र जिल्ला बन कार्यालयले ६० देखी ८० लाख सम्म राजश्व संकलन गदै आएको छ ।

पछिल्लो तिन वर्षयता लगातार यार्सा संकलन घट्दै गएको छ जिल्ला बन कार्यालयका यार्साको छुटपुर्जी दिने कर्मचारी जगाधर जोशीले भने यसले राजश्वर र स्थानियको आम्दानीमा समेत ह्रास आएको छ ।

आईतवार सम्म यो पाली २ सय ३७ किलोको व्यपारीहरुले छुटपुर्जी लिएको छ जोशीले भने अब सकियो जस्तो छ । यार्साको कारोवारो गर्ने जिल्ला भन्दा बाहिरका व्यपारी बढी छन् ।

यार्सा उत्पादनको बृद्धि संगै मुल्यमा पनि प्रतिकेजी २२ लाख सम्म पुगेको यार्साको मुल्य गत विगत वर्ष झरेर १०।१२ लाख र यो वर्ष १४ लाखमा खरिद भई रहेको छ । काठमाण्डौका व्यपारी आएर खरिद गर्ने यार्सा उनिहरुले विदेशीहरु संग कतिमा विक्र गरेर कती फाईदा खान्छन् यो कुरा भने यहाँका संकलकहरु अनविज्ञ छन् ।

सिजनमा यार्सावाट बझाड जिल्लामा राजश्व बाहेक ५० करोडजती आम्दानी हुने गर्दछ । यो रकम सवै यहाँका संकलकहरु कमाउन्छन् । जिल्लाका उत्तरीभेगका वासिन्दाहरुको मुख्य आम्दानीको सा्रेत मानियको यार्सागुम्वा उत्पादनमा कमी आएपनि यसको संरक्षणको लागी राज्य र स्थानिय तहवाट कुनै पहल नभएको सुर्मा गाविसका दान बहादुर पुजाराले वताए ।

उनले भने दामासाही रुपमा संकलन हुन्छ कसरी कहिले संकलन गर्ने संकलनका आफ्नै अनुभव हुदाँ पनि समस्या आएको छ । यार्सा उत्पादन हुने स्थानमा हजारौ मानीसहरुको आवतजावत , प्लाष्टिक , सिकाका बोत्तल जुत्ता चप्पल काम नलाग्ने कपडाहरु जथाभावी फाल्नेगर्दा साथै हिमपात पनि कमहुने भएकाले यार्सा उत्पादनमा ह्रास आएको सुनिकोट रैसल्लीमा बस्ने दल बहादुर बुढाले वताए ।