पाँच वर्षमा खनियो १६ किलोमिटर
गोरखाः गोरखाबाट चीनको स्वाशासित क्षेत्र तिब्बत जोड्ने रणनीतिक महत्वको बारपाक-माछाखोला-छेकम्पार-नल्याङभञ्ज्याङ सडक निर्माण कछुवा गतिमा भएको छ । पाँचवर्ष अघिदेखि निर्माण सुरु भएको उक्त सडक हालसम्म १६ किलोमिटर मात्रै खनिएको छ ।
गत आर्थिक वर्ष विनियोजित तीन करोड रुपियाँमध्ये एक करोड १० लाख फिर्ता भएको सडक योजना कार्यालयले जनाएको छ । सरकारले यो सडकलाई पहिलो प्राथमिकता (पी-वान) मा राखेको छ । यो सडकको कामा अहिले म्हु गुम्बामा पुगेर रोकिएको छ ।
चीनको स्वशासित क्षेत्र तिब्बतको जोङ्गा जिल्लाको कोङ्दाङ सहर जोड्ने यो सडक आर्थिक वर्ष २०६७/२०६८ सालदेखि निर्माण सुरु भएको थियो । सडक सञ्जालले नजोडिएको हिमालपारीको छेकम्पारमा सडक खन्न पाँच वर्षअघि हेलिकोप्टरबाट डोजर बोकेर लागिएको थियो ।
यो सडक गत आर्थिक वर्ष जम्मा चार किलोमिटर मात्र निर्माण भएको गोरखास्थित सडक आयोजना कार्यालयले जनाएको छ । अघिल्लो वर्ष भूकम्प र नाकाबन्दीका कराण कत्ति पनि हुन सकेको थिएन ।
‘गत आर्थिक वर्षमा चार किलोमिटर सडक निर्माण भयो', प्रमुख इञ्जिनियर प्रेमप्रकाश खत्रीले भने, ‘अपेक्षाकृत छिटो हुन सकेन । त्यसैले सन्तोषजनक छैन ।' गोरखाको बारपाकदेखि नल्याङभञ्ज्याङसम्म १३० किलोमिटर लम्बाइ छ ।
तर अहिलेसम्म १६ किलोमिटर मात्र निर्माण सम्पन्न भएको छ । अघिल्ला वर्षहरू भन्दा केही प्रगति भने भएको प्रमुख इञ्जिनियर खत्रीले बताए । ‘चार वर्षसम्म जम्मा चार किलोमिटर निर्माण भएको थियो', प्रमुख इञ्जिनियर खत्रीले भने, ‘अहिले डेढ वर्षयता १२ किलोमिटर निर्माण भइसकेको छ । यो हेर्दा तुलनात्मक रूपमा धेरै काम भएको देखिन्छ ।' भौगोलिक समस्याका कारण काममा ढिलाइ भएको उनको भनाइ छ ।
तर स्थानीयवासी भने ठेकेदारले सडकको काम छाडेर व्यक्तिगत घडेरी खार्न, बारी सम्याउन डोजरको बढी प्रयोग गरेकाले सडकको काममा प्रगति हुन नसकेको आरोप लगाउँछन् । ‘सडक खन्न भनेर हेलिकोप्टरमा झुण्ड्याएर ल्याएको डोजरले ब्यक्तिको घडेरी खार्ने, बारी सम्याउने काम मात्र गरिरहन्छ । अनि कसरी सडकको काम धेरै होओस्' स्थानीय राजनीतिक परामर्श समितिका दोर्जे लामा भन्छन्, ‘हिउँदमा यसै काम नहुने भइहाल्यो ।
बर्खामा पनि कहिले मेसिन बिग्रिन्छ । कहिले इन्धन सकिन्छ । सानो पार्टपूर्जा बिग्रियो भने हेलिकोप्टर पर्खनुर्छ । एक महिना लाग्न सक्छ । इन्धन पनि हेलीबाटै बोक्नु पर्छ । तल्लो भेगमा जस्तो सजिलो र छिटो हुँदैन ।'
सीमानाको नल्याङ भञ्याङसम्म पुग्न अझै २२ किलोमिटर बाँकी छ । अबको एक किलोमिटर सडक निर्माण गर्न झन जटिल भएकाले प्रगति कम देखिन सक्ने सडक योजना कार्यालयले जनाएको छ । ‘म्हु गुम्बादेखि कलुङसम्मको सडक खन्न पहरो भएका कारण धेरै गाह्रो छ', प्रमुख इञ्जिनियर खत्री भन्छन्, ‘यो सकेपछि बाँकी सडक खन्न सजिलो छ ।'
यहाँसम्म पुर्याउन तल्लो भेगको गुम्दादेखि माछाखोलासम्मको सडक पनि जोडिएको छैन । यो खण्डका लागि विनियोजित ९० लाख मध्ये २० लाख मात्र खर्च भयो । ७० लाख फिर्ता भएको थियो । सो क्षेत्रमा दुईवटा योजना सञ्चालित छ । बेनिघाट आरुघाट लार्के सडक योजना सोतीसम्म मात्र पुगेर दुई वर्षदेखि काम रोकिएको छ ।
‘गत वर्ष भुइँचालोले घरभन्दा ठूला ठूला ढुंगा ल्याएर बाटो राखिदिएको छ' खत्री भन्छन् ‘यस वर्ष ती ढुंगा र हावाडाँडाका कडा पहरामा ब्लास्ट गर्ने टेण्डर परेको छ । कुनै नसोचिएको बाधा ब्यवधान आएन भने यो खण्डमा धेरै काम हुनेछ ।'
गोरखा घर भएका बाबुराम भट्टराई प्रधानमन्त्री भएका बेला यो सडक निर्माणको प्रक्रिया सुरु भएको हो । पहिलो वर्ष एक करोड रुपैयाँबाट काम सुरु भएको थियो । यो सडक निर्माण भएपछि तिब्बत जोड्ने सबैभन्दा छोटो सडक बन्ने र चीनसँग सिधा व्यापार हुने अपेक्षा गरिएको छ ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
