मलेसियामा नेपाली गार्ड असुरक्षित

मलेसियाः गत वर्ष मलेसियाको सनबेस्थित सासा सेक्युरिटी कम्पनीमा कार्यरत जुम्लाका हरि महतराको कार्यस्थलनजिकै हत्या भयो । गत वर्षको सेप्टेम्बर ७ मा लुटेरा समूहको आक्रमणमा परेका महतराले ज्यान गुमाउँदा एक अर्का नेपाली गम्भीर घाइते भएका थिए ।

सिन्धुपाल्चोकका गोपाल तामाङलाई त्यो बेलाको घटना सम्झिँदा अहिले पनि डर लाग्छ । पोर्ट केलाङमा सुरक्षा गार्डका रूपमा कार्यरत तामाङकै आँखा अगाडिबाट लुटेरा समूहले कम्पनीको लरी लुटेर लगे । यो घटनाबाट ज्यान बचाएका तामाङसँगै काम गर्ने अर्का साथीलाई भने लुटेराले कुर्सीमै बाँधेर राखे । तामाङले त्यो घटना सम्झिँदै भने, ‘ती साथीलाई लुटेरा समूहले बाँधेका थिए तर हामीलाई देखेनन्, हामीले पनि प्रतिकार गर्न सकेनौं ।' प्रतिकार गरेको भए ज्यान जान सक्ने तामाङ बताउँछन् ।

मलेसियामा सुरक्षा गार्डकै सुरक्षाको टुंगो नभएको उनीहरूको गुनासो छ । नेपालबाट मलेसिया रोजगारीका लागि आउनेमध्ये अधिकांशको रोजाइमा सेक्युरिटी गार्ड नै पर्छ । ‘सजिलो काम र राम्रो दाम' भनेकै आधारमा धेरै नेपाली सुरक्षा गार्डमा काम गर्न आकर्षित हुन्छन् । नेपालमा रहँदा प्रहरी र सेनामा काम गरेका मात्रै होइनन्, सिभिलको पनि आकर्षण सुरक्षा सेवामा रहेको पाइन्छ । कम्पनीको कर्कस आवाज, पसिनैपसिना भएर काम गरिरहनु नपर्नेलगायतका कारण पनि सुरक्षा गार्डतर्फ नेपाली श्रमिक आकर्षित भएका हुन् । तर, मलेसियामा व्याप्त असुरक्षाबाट भने यिनीहरू पनि अछूतो छैनन् ।

सुरक्षा गार्डका रूपमा कार्यरत नेपालीलाई अरूभन्दा बढी सुरक्षित श्रमिकका रूपमा हेरिए पनि उनीहरू असुरक्षित रहेको स्वयं भुक्तभोगी बताउँछन् ।सुरक्षाको विषयमा नेपालबाट मलेसिया आउनुअघि सोचेको भन्दा फरक पाएको उनीहरूको कथन छ । जुम्लाका उपेन्द्र न्यौपानेको अनुभवमा पनि मलेसियामा सुरक्षा गार्डको काम नेपालमा बताएअनुसारको छैन ।

‘यहाँ आएर भोग्नेले मात्र थाह पाउँछ', न्यौपानेले भने । उनका अनुसार मलेसियाका सेक्युरेटी गार्ड कम्पनीले आफ्ना श्रमिकलाई न्यूनतम सुविधा पनि दिन चाहिरहेका छैनन्् । बिरामी हुँदा समेत उपचार गर्न कतिपय सेक्युरिटी कम्पनीले नाइनास्ती नै गर्ने न्यौपाने आरोप लगाउँछन् ।

मलेसियाको पोर्ट केलाङमा सेक्युरिटीमै कार्यरत दिलीप राईलाई समेत मलेसियाको सेक्युरिटी सुरक्षित नरहेको अनुभव छ । उनका अनुभवमा सामाजिक सुरक्षाबाहेकका अन्य सेवासुविधासमेत सुरक्षा गार्डले पाइरहेका छैनन् । ३० दिन काम गर्नुपर्ने बाध्यता अनि त्यसबीच पनि छुट्टी नपाउने समस्या छ ।

मलेसियामा नेपाली र स्थानीयबाहेक अन्य देशका नागरिकलाई सुरक्षा गार्डका रूपमा काम गर्ने वैधानिक अधिकार छैन । मलेसिया सरकारले मलेसियन र नेपालीलाई मात्र गार्डका रूपमा काम दिने गरेको छ । पछिल्लो समय मलेसिया सरकारले भूपू प्रहरी वा सेनालाई मात्र सुरक्षा गार्डका रूपमा श्रम स्वीकृति दिँदै आएको छ । सुरक्षा गार्डका रूपमा मलेसिया आउन चाहने नेपालीले अनिवार्य तालिम लिएर आउनुपर्ने नियम लागू गरे पनि म्यानपावरले ती नेपालीलाई तालिम लिएको प्रमाणपत्रमात्र दिँदै आएका छन् ।

सुरक्षामा संवेदनशीलता भएको भन्दै मलेसियाका सेक्युरिटी कम्पनीले तालिम लिएर मात्र मलेसिया आउन भने पनि म्यानपावर कम्पनीको चतुर्‍याइँ सेक्युरेटी कम्पनीले बुझ्न सकेका छैनन् । मलेसियामा बिनातालिम पठाइएका र भाषाको ज्ञान कमजोर भएका कारण पनि सुरक्षा समस्या आउने भुक्तभोगी बताउँछन् ।

मलेसियामा सुरक्षा गार्डकै सुरक्षाको टुंगो नभएको नेपाली श्रमिकको गुनासो छ ।

मलेसियाको जोहरमा कार्यरत पाँचथरका थाकुहाङ मेरिङ लिम्बू पनि नेपालबाट म्यानपावर कम्पनीले गर्ने ‘काइते' कामका कारण धेरै नेपालीले दुःख पाइरहेको बताउँछन । उनका अनुसार बिनाहतियारका सुरक्षागार्डले प्राण संकटमा पारेर काम गरिरहेका छन् । लुटेरा समूहले आक्रमण गरिहाले प्रतिकारका लागि केही उपाय नहुने उनले बताए ।

जिफन्ट मलेसियाका संयोजक वेदकुमार खतिवडा भने सुरक्षाका लागि आएका नेपाली श्रमिकको जीउधनको सुरक्षाको ग्यारेन्टी मलेसिया सरकार र सम्बन्धित कम्पनीले लिनुपर्नेमा जोड दिन्छन् । सुरक्षागार्डका रूपमा कार्यरत नेपाली घाइते हँुदा उनीहरूले पाउनुपर्ने बिमा रकम दिन पनि कम्पनीले आलटाल गर्ने उनले बताए ।