मिथिलामा जितिया मनाइँदै
जनकपुरधामः छोराछोरीको दीर्घायुको कामना गर्दै आमाहरूले गर्ने कठिन व्रत जितिया विधिवत् रूपमा सुरु भएको छ । पितृपक्षको सप्तमी तिथिमा व्रत बस्ने महिलाले पवित्र जलाशयहरूमा नुहाएर (नहायखाय) घिरौलाको पातमा तोरीको पिना र तेल जिमुतवाहन भगवान्लाई चढाएर व्रत आरम्भ गरेका छन् । व्रतभन्दा एक दिन अगाडि व्रतालुहरूले माछा, कोदोको रोटी, नौनीको सागसहितका परिकार खाने गर्छन् ।
पर्वको रमाइलो पक्ष औगठन हो । व्रतको एक दिनअगाडि सूर्योदयभन्दा पहिला व्रतालु महिलाले चुरादही, मिठाईलगायतका परिकार खानुलाई औगठन भनिन्छ । औगठनको सन्दर्भमा एउटा उखान मिथिलामा प्रसिद्ध छ ‘जितिया पावैन बड भारी, धियापुताके ठोकी सुतेलौ अपने खेलौ भरि थारी’ ।
शुक्रबारदेखि आमाहरूले यो व्रत सुरु गरी नवमी तिथिसम्म निराहार बस्ने प्रचलन छ । तिजिया व्रतमा पानीसमेत नखाने र व्रत अवधिभर व्रती महिलाले कुनै सामान नतोड्ने, सियो नचलाउने, कुचो नछुने, जुठो नछुनेजस्ता कडा नियमहरू छन् ।
ब्राह्मणका अनुसार सत्ययुगमा एक दम्पतीले आफ्ना एकमात्र छोरालाई गाउँमा रहेको दुष्ट गरुडले आहारा नबनाओस् भनेर भगवान्सँग प्रार्थना गरेर जितवाहन भगवान्को पूजाअर्चना गरेका थिए ।
ती दम्पतीको पूजापाठले खुसी भएका भगवान्ले बालबालिकालाई खाने गरुडलाई आफ्नो शरणमा लिएर उनीहरूको छोरासहित गाउँका अन्य बालबालिकालाई पनि मृत्युबाट जोगाएका थिए । त्यही सम्झनामा यो पर्व छोराछोरीको दीर्घायुको लागि मनाउन थालिएको धर्मग्रन्थहरूमा उल्लेख छ ।