पहिले गुल्जार, अहिले उजार
चिनियाँ सेनाको कब्जामा रहेको भू–भागमाथि विजय प्राप्त गरेको वा जितेको कारण यस ठाउँको नाम जितपुर रहन गएको हो र पहाडको फेदमा भएकाले यसलाई जितपुरफेदी भनिएको हो।
गीतामा स्थितिगत्यात्मकता
‘स्थितिगत्यात्मक प्रगतिवाद’ हाम्रो मातृभूमिमा यहींका धर्तीपुत्रद्वारा अभिनिर्मित एक मौलिक सिद्धान्त हो।
नेपाल : अ ल्यान्ड अफ फोल्क–सङ्स
अहिले म आफैं भन्छु, खोज्दै जाँदाखेरि सबैभन्दा पुरानो नेपाली लोकगीत कहाँ छ त ? कोहीसँग छ यस प्रश्नको उत्तर ?
ठेला चालकको सुपरहिट चलचित्र ‘रञ्जितको क्रिकेट’
रञ्जित दिल्लीको त्यो दिन सम्झँदै भन्छन्, ‘जसरी भारतले पाकिस्तानलाई हराएर खुसी मनायो, त्यसैगरी छोरी पूजाले यूएईलाई हराएर नेपाललाई जिताइन्, आईसीसी यू–१९ विश्वकपमा पुर्याइन्।’
अब आधा आकाश
जब म विद्यालय जाने उमेरको थिएँ, मेरा बुवाआमाले मलाई विद्यालय पठाउन चाहनुभएको थिएन किनकि म ए…
कर्तव्य नै कर्म, कर्म नै पूजा
साई भन्छन्, ‘सेवाको कार्य भनेको देखाउन वा सुनाउन होइन। यो हृदयबाट निस्वार्थ भावले गरिएको हुनुपर्छ, जसले तिमी आफैंमा रूपान्तरण ल्याउँछ।’
प्रकृतितिर फर्किने कि ?
विश्वकै सर्वोच्च शिखर सगरमाथामय प्राग ऐतिहासिककालीन हिमवत् सभ्यताले परिपूर्ण नेपाल विश्वको केन्द्रबिन्दुमा अवस्थित छ।
धर्मोपदेशको आख्यानीकरण
अर्हत्मा बुद्धगाथा र बुद्धको धर्मोपदेशलाई आख्यानीकरण गरिएको छ। यस उपन्यासमा बुद्धकालीन समाज, राज्य…
अल्पदृष्टि
हामीले देखे पनि
टाढाको आकाश
परपरका तारा
सक्दैनौं देख्न
आफैं बसेको
पृथ्वीको अर्को ग…
समाप्त नहुने खोजको खोजी
आज नेपाली उपन्यास नयाँ विषय र शिल्पको खोजीमा अग्रसर देखिन्छ। यो मानवजीवन, समाज, संस्कृति, इतिह…
गन्तव्यको अर्को गढी रानीकोट
रानीकोट गढी, नामैले धेरैलाई आकर्षित गर्छ। जसको पूर्वमा आशापुरी महादेव, पश्चिममा अनन्तलिंगेश्वर …
सौर्यमण्डलको वास्तुशास्त्र
जति भने पनि, सुने पनि, पढे पनि, लेखे पनि उस्तै नौलो र रमाइलो लाग्ने कथा हो, सौर्यजगत् वा ब्रह्माण्ड। यही कथाको गतिमा वर्षौंंदेखि हाम्रा अध्ययनहरू दौडिरहेका छन्।
अंग्रेजीमा देउडा गीत लेख्ने धनराज
धनराज जोशी देउडागीतका अध्येतामात्र नभएर विज्ञ व्यत्तिाmत्व नै हुन्। उनको पुस्तकले लोकसाहित्यमा नयाँ आयाम थपेको छ।
जहाँ मध्यरातमा चिच्याएर ‘वर’ मागिन्छ !
हामी प्राय : मन्दिर पुग्नासाथ मनमनमा रहेका अनेकौं रहर पूरा हुन भन्ने सोचिरहेका हुन्छौं। अर्थात्, भगवान् कामना गरिरहेका हुन्छौं। रातको समयमा एउटा मात्रै बज्यैले सुन्नेगरी वर माग्यो भने पूरा हुन्छ भन्ने जनविश्वास छ।
बालयात्रा बिट मारेका गान्धीपथका गोपाल
जीवनको सुरुआत अमृतसरह हुन्छ। त्यसैले बालसाहित्य लेखकले बालबालिकाको चाहना र आवश्यकता बुझेर लेख्नुपर्छ।
कथामा प्रवासीका पीडा
कथाहरू पढ्दै जाँदा कथाकारले परदेशमा रहँदा घरदेशको याद, सपनाको देशमा पुगेर भोगेको भोगाइ, सपना साकार पार्न गरेका संघर्ष र त्यहाँ रहँदाबस्दाका अनेक अनुभूतिहरूलाई भावना र कल्पनाको जलपले सिँगारेर कथामा उतारेको महसुस हुन्छ।
आफ्नै मनलाई पढौं !
समीक्षा वा समालोचनाको धर्म के हो भने कुनै पनि कृतिलाई त्यसको गुण र दोषका आधारमा विवेचना गर्नु…
हुलाकी हलकारा जस्तो पाक्कपुक्क
दरबारमा नजन्मिएका तर समाजमा सबै राजा भएको देख्दा एउटा स्रष्टाले लज्जित र अपमानित भएको महसुस गर्…
मिलनको कामना
निरन राई
सायद बिम्बहरू यतैकतै छन् तर,
मैले तिनलाई समाएर
ठ्याक्कै क्यानभासमा सिँगार्न…
