जन्मभूमि । जो–कोहीलाई प्यारो हुन्छ । ‘देश छाडेर परदेश जाने रहर कसको छ र ?’ ‘अवश्य पनि कसैको हुन्न ।’ जे गराउँछ, बाध्यताले गराउँछ । र त भीमकाय जहाजहरू भरिभराउ युवा लिएर विदेश उडिरहेको छन्, सुईय, सुईय...! परिवारलाई छाडेर विदेश हानिनुको मुख्य कारण हो, गरिबी । कोही मलेसिया त कोही साउदी अरब उडिरहेका छन् । उनीहरूको साझा लक्ष्य र उद्देश्य छ, धन कमाएर गरिबीलाई जित्ने । जसका निम्ति लाखौं युवा ४५ डिग्री तापक्रममा पनि बिरानो भूमिमा पसिना चुहाइरहेका छन् ।
तिनै श्रमिक परिवारजनको घरको मियो भाच्चिँदा कस्तो बिल्लीबाठ हुन्छ ? व्यक्त गर्ने शब्द नै हुँदैन । भोग्नेलाई मात्रै थाहा होला, पीडामय जीवन । महोत्तरीको भंगाहा नगरपालिका–४, थारूटोल बनराका ४६ वर्षीय विजयकुमार महतो यस्तै पीडासँग झन्डै १६ महिनादेखि संघर्ष गर्दै आएका छन् । वैदेशिक रोजगारीका क्रममा पाँचौं तलाबाट खस्दा उनी बेहोस भए । जो अझै बेहोसी जीवन बाँचिरहेछन् । पीडाको पहाड उक्लिरहेछन् ।
विजय थला पर्दा परिवारजनको टेक्ने धरती भासिएको छ, समाउने लठ्ठी भाँचिएको छ । उपचार खर्च अभावले विजय जीवन–मरणको दोसाँधमा छटपटाइरहेछन् । अर्कोतर्फ, उपचार खर्चले गरिबीको दलदलमा फसेका छन् उनको परिवारजन । अब कसैले ऋण, अइचोपैंचो नै पत्याउँदैन । तिर्न सक्ने अवस्था नरहेपछि पत्याउने कसले ? एक किसिमले उनको परिवार झन्डै सडकमा आइपुगेको छ । ऋण, अभाव र पीडाले विजयको जिन्दगी चिमोटिइरहन्छ रातदिन । पाँच वर्षअघि विजय साउदी अरब उडेका थिए । रियाद किङडम फर टे«निङ एन्ड कन्ट्र्याक्टिङ एलएलसी कम्पनीमा काम गर्न । उनी क्रेन चालक भएर परदेशमा पसिना बगाउँदै थिए । विजय विदेश जानुको एउटै उद्देश्य थियो, टन्न धन कमाउने अनि गरिबीलाई तह लगाउने । तर, भइदियो ठीक उल्टो । उनले न कमाउन सके, न त जिन्दगी नै खुसी भयो ।
२०७६ माघ ८ गते प्लेनको सिँढी चढेर उनी उडे । २०८१ जेठ २० गते उनी एयरहोस्टेजको सहारामा बेहोसी अवस्थामा ह्विलचेयरमा स्वदेश फर्किए । कामको सिलसिलामा विजय अचानक पाँच तल्लाबाट खसेका थिए । टाउको फुट्यो । होस गुम्यो । शरीरसँगै सारा सपना चकनाचुर भए । विदेशमा पनि उपचार भयो । ‘घरैमै राखेर उपचार गर्नू’ भन्दै कम्पनीले जहाज चढाएर जेठमा फर्काइदियो । परिवारजनले देशको जेठो अस्पताल वीरमा पुर्यायो । विजयलाई फिजियोथेरापी गराउनुपर्ने र सोका लागि अन्यत्र लैजानुपर्ने भयो । अन्त लैजाँदा महिनाको डेढ लाख खर्च लाग्ने भयो । तिर्न सक्ने कुरै भएन । किनभने विजय नै परिवारको एकमात्र टेको थिए । परिवारले जनकपुर अस्पताल लग्यो । जहाँ ६ महिना राखियो । यसबीच उनले कमाएको ८ लाख ७० हजार खर्च भयो । वैदेशिक रोजगारको सिलसिलामा अंगभंग वा दुर्घटना परेर घाइते भए सरकारले पीडितलाई ७ लाखसम्म उपचार खर्च दिन्छ । कात्तिक ८ गतेदेखि १० लाख दिने नियम बनाएको छ । घाइतेको अवस्था हेरेर उपचार खर्च दिन्छन् । उपचार सुविधा पाउन पीडित परिवारले साउन २७ गते भंगाहा नगरपालिकाको रोजगार शाखाबाट सबै प्रक्रिया पूरा गर्यो । वैदेशिक रोजगार बोर्डको सचिवालय बबरमहलमा पत्र पठायो । असोज १३ गते बोर्डमा निवेदन दर्ता भयो । ‘उपचार खर्च आउला, आउला’ भन्दै बोर्डको फोन कुर्यौं तर आएन’, विजयका काका शिवकुमारले पीडा सुनाए ।
खर्च पाउन पनि झमेलै झमेला छ । बोर्डका कर्मचारीका अनुसार सबै कागजपत्र स्थानीय तहबाट आएकै छैन । पालिकाका रोजगार संयोजक भने ‘पठाइसकेको’ बताउँछन् । यस्तै घनचक्करमा विजयको उपचार प्रभावित भइरहेछ । पुरानो अस्पतालको रिपोर्टले नहुने बोर्डले जवाफ दिँदा पीडित परिवार कागजात जुटाउन भौतारिरहेको छ । ‘उपचार खर्च अभाव भयो’ भनेर काका शिवकुमार हारगुहार गरिरहेका छन् ।
विजयको टिनले छाएको घर । खाटमा पल्टिरहेका थिए उनी अनि पीडाले छटपटाइरहेका पनि । पेट र घाँटमा नली लगाइएको छ । घाँटीमा इन्फेक्सन भएर घाउ भएको छ । तर, उपचार खर्च जुटाउन नसकेर अस्पताल लान सक्ने अवस्था रहेनछ । अति समस्या र पीडाले सायद विजय मुखबाट औषधि खानसमेत सक्दैनन् । घाइते श्रीमान्लाई धर्ती टेकाउन सोनादेवी महतो हरसम्भव प्रयास गरिरहेकी छन् । तर, सहयोग र साथ कतैबाट नपाउँदा उनको मन रोइरहको छ रातोदिन । ‘ श्रीमान्लाई उपचार खर्च जुटाइदिनुस् । उहाँ निको भए हाम्रो संसारै उज्यालो हुन्छ’, सोनादेवीले घर आउने र भेटिने सबैसँग हात जोड्दै भनिरहन्छिन्, ‘विदेशमा कमाएको उपचारमै सकियो । अब एक सुको नि छैन । कसरी उपचार गराउने ? ’ महोत्तरी र धनुषा देशमै नम्बर १ छ, युवालाई वैदेशिक रोजगारीमा पठाउनेमा । वैदेशिक रोजगार बोर्डको तथ्यांकअनुसार वर्षमा आठ सयभन्दा बढी श्रमिक रोजगारको क्रममा अंगभंग र घाइते हुन्छन् । वर्षमा सयौंको मृत्यु हुन्छ । यसले श्रमिकहरूको पीडादायी अवस्थालाई प्रस्टै चित्रण गर्छ । तर, सरकार र यहाँ नेताहरूलाई यो दृश्यले मन पोल्दैन । श्रमिकको अंगभंग, दुर्घटना र बिरामी अनि निधन हुँदा उनीहरूको जीवनैमात्रै संकटमा पर्दैन । परिवारजनकै बिचल्ली हुन्छ । भंगाहाका विजय त एउटा उदाहरण मात्रै हुन् ।
विदेशमा दुर्घटना हुँदा खबर सजिलै कहाँ प्राप्त हुन्छ र ? सजिलो पनि छ, लुकाउन खोजे लुक्छ पनि केही समय । तर यत्रो ठूलो घटना लुकाएर पनि कसरी लुक्छ र ? नियमित सम्पर्क भइरहे पनि केही दिनदेखि सम्पर्क भएन परिवारको विजयसँग । धेरैतिर फोन हानेपछि साँझ परिवारजनले विजय दुर्घटना परेको खबर प्राप्त गरे । सोनादेवीले विगत सुनाइन्, ‘कतिले विजय सधैंका लागि बिदा लिइसक्यो सम्म भने । तर, पछि लडेर होस गुमेको अनि प्राण बाँकी रहेको सुनाए । अलि मन शान्त भयो ।’
रुँदै सोनादेवी दुःखको व्यथा पोख्छिन्, ‘पाँच तलाको छत ढलान हुँदै थियो । कंक्रिट मेसिन जाम भयो । माथि उनी के पुगेका थिए । ओखलढुंगाका साथीले दोखाले रिमोट थिचिदिए । मेसिनको भाइब्रेसनले विजय स्वाठ्ठै पाँच तलाबाट भुइँमा पछारिए । मृत्यु भयो भनेर २४ घण्टासम्म अस्पताल नै लगिएन छ । पछि साउदी अरबकै अस्पतालमा उपचार भयो । जेठमा नेपाल नै पठाइदियो ।’
अहिले उपचार खर्च जुटाउन नसकेपछि विजयको जीवनघर न घाटको बन्दो छ । विजय नेपाल आएको ६ महिना भयो । न कम्पनीले क्षतिपूर्ति दियो, न त वैदेशिक रोजगार बोर्डबाट उनले उपचार खर्च पाएका छन् । एउटा भुइँमान्छेलाई सरकारका निकायहरूले पीडामाथि पीडा दिइरहेका छन् । एक प्रकारले विजयको घाउमा प्रक्रियाको बहानामा नुनचुक लगाइरहेका छन् । के सरकार यसकै लागि हो ? युवाको पसिनाबाट भित्रिएको रेमिट्यान्सबाट देशमात्रै चलाउने कि विजयजस्ता पीडितको पीडामा मलहमपट्टी पनि लगाउने सरकार ?
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
