डोनाल्ड ट्रम्पबाट त्रास कि आस ?
अमेरिकी राष्ट्रपतिको चुनावमा डोलान्ड ट्रम्पको जित देखेर मानिसहरू धेरै त्रसित र थोरै आशातित भएको देखिन्छ । तर त्रास र आस अन्तरसम्बन्धित हुन् । बहुमत अमेरिकी जनताको मतबाट चुनिए पनि अमेरिकीहरू नै त्रसित भएका छन् । त्यही त्रासको अभिव्यक्ति उनले पदभार समाल्नुअगाडि नै अमेरिकाका ठाउँठाउँमा विरोध जुलुस र सभाहरू भइरहेका छन् । हुन त त्यस्ता आन्दोलनले उनको चुनाव र चुनाव फलमा कुनै असर पर्दैन ।
उनले आगामी जनवरी २० मा राष्ट्रपतिको शपथ ग्रहण गर्नेछन् र कार्यभार थाल्नेछन् । आन्दोलनकारीहरूले ट्रम्प मेरा राष्ट्रपति होइनन् भनेर नारा लगाउँदै छन् । त्यो एउटा भावनात्मक अभिव्यक्ति मात्र हो । उनको राष्ट्रपति हुनु र नहुनुसित सम्बन्धित छैन । किनभने उनी अमेरिकाको पैंतालीसौं राष्ट्रपति निर्वाचित भइसकेका छन् । आन्दोलनले एउटा कुरा दर्शाएको छ । त्यो हो-अमेरिकामा गैरकानुनी ढंगले बसोवास गरिरहेका आप्रवासीहरूको मनको त्रास र डर ।
अमेरिकाको ३० करोड जनसंख्यामा एक करोड २० लाख आप्रवासीहरू गैरकानुनी रूपमा बसेको पाइएको छ । ट्रम्पले आफ्नो प्रचारको दौरान सबै गैरकानुनी आप्रवासीहरूलाई देशनिकाला गर्ने कडा कुरा गरेका थिए । तर जनमत र आफ्नै रिपब्लिक पार्टीका नेताहरूको दबाबमा पछि तीमध्ये अपराधी क्रियाकलापमा दोषी पाइएकालाई मात्र देशनिकाला गर्न भन्न थाले । राष्ट्रपति निर्वाचनको नतिजा निस्केपछि उनी यस भनाइमा अडिएका छन् । राष्ट्रपतिले आँटे सो काम नहुने पनि होइन । यो कारबाही भएमा एक करोड बीस लाख गैरकानुनी आप्रवासीहरूमध्ये एक लाख मात्र देश निकाला गरिनेछन् ।
अहिलेसम्मको आँकडाअनुसार त्यति मानिस मात्र कुनै न कुनै आपराधिक कार्यमा संलग्न भएको पाइएका छन् । अपराध भन्नाले ट्राफिक नियम उल्लंघन गरेकोलाई अपराध मानिँदैन । तर आँकडामा देखिएका एक लाख सबै अपराधीहरू जेलमा छैनन् । तीमध्ये कतिपय जेलमा सजाय भोगिरहेका पाइएलान् । तर कतिपय सजाय भोगिसकेका छन् भने कतिपयमाथि कारबाही नै हुन बाँकी छ । उनीहरू अमेरिकी समाजमा फैलिएर र भिजेर बसेका छन् ।
जेलमा परेकालाई सोझै हवाई अड्डा लगी देशनिकाला गर्न सकिएला । तर बाहिर भएका अपराधीलाई खोजतलास गर्नु सारै कठिन काम हो । किनभने अमेरिकामा कसैलाई विनाकारण सडकमा रोकी सोधपुछ गर्नु गैरकानुनी मानिन्छ । अतः को कानुनी हो र को गैरकानुनी हो भनेर छुट्ट्याउन सकिन्न । विनाकारण अमेरिकी प्रहरीले यो कुरा छुट्ट्याउने अधिकार पाएको छैन ।
त्यसकारण राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले चाहे पनि उनको आदेशअनुसार अपराधी आप्रवासीहरूलाई देशनिकाला गर्न सकिन्न । यसको लागि सबभन्दा पहिले प्रहरीको अधिकारमा परिवर्तन ल्याउनुपर्छ । त्यस्तो परिवर्तन गर्नु अमेरिकी समाजमा साह्रै कठिन मानिन्छ । किनभने यसबाट व्यक्तिगत स्वतन्त्रता र निजी गोप्यताको सुरक्षामा खलल पुग्छ । यस प्रकारको कानुनी संशोधन गर्न अमेरिकी कंग्रेस याने व्यवस्थापिका प्रायः तयार हुँदैन । हुन त यसपालिको निर्वाचनबाट अमेरिकी कंग्रेसका दुवै सभामा रिपब्लिक पार्टीको बहुमत प्राप्त भएको छ, तर अमेरिकाको दलीय प्रथामा संसदीय प्रणालीमा जस्तै दलको नेतृत्वले ह्विप जारी गर्न पाउँदैन ।
व्यवस्थापिकाका हरेक सभासद्ले आफूखुसी मत दिने गर्छन् । तर अमेरिकी राष्ट्रपतिले भने कार्यकारी प्रमुखको हैसियतले केही आदेश जारी गर्न सक्छन् । यही अधिकारको प्रयोग गरेर राष्ट्रपति ट्रम्पले अपराधी आप्रवासीहरूको तलास गर्न लगाउन सक्छन् । त्यस प्रकारको तलासी अमेरिकी समाजमा नसुनिएको र नगरिएको काम हो । कसैले यस्तो काम थालिहाले भने अमेरिकी समाज नराम्रैसित खल्बलिनेछ । त्यो हदसम्म राष्ट्रपति ट्रम्प जान्छन् भन्ने निश्चित छैन ।
आप्रवास समस्यालाई ट्रम्पले पहिलो प्राथमिकतामा राखेका छन् । त्यसपछि उनले रोजगार र करलाई महत्त्व दिने भनेका छन् । अमेरिकामा रोजगार बढाउने र कर घटाउने विषयमा नेपाल र नेपालीको ठूलो चासो छैन । तर आप्रवासको विषयमा भने आफू पनि प्रभावित हुने हुनाले चासो नलिई सुख छैन । राष्ट्रपति ट्रम्पको कार्यकालको सुरुआतमा आप्रवाससम्बन्धी खल्बली मच्चिने देखिएकाले नेपालीहरूले पनि अमेरिकी मामिलामा ठूलो रुचि र चासो लिएका छन् ।
अहिलेसम्मको घोषित नीतिअनुसार अपराधमा मुछिएका नेपालीहरू देश निकालामा पर्ने सम्भावना ठूलो छ । त्यस प्रकारका नेपालीहरू कति छन् भन्ने तथ्यांक कतै फेला परेको छैन । तर अरू देशका आप्रवासीहरूको तुलनामा नगन्य भएको मानिन्छ । त्यसैले यस कदमबाट नेपालीहरू प्रायः त्रसित भएको देखिन्न । त्रसित हुनैपर्ने नेपालीहरू जति छन्, उनीहरू सबै अमेरिकामै भएकाले पनि नेपालमा त्यसको प्रभाव महसुस भएको छैन ।
ट्रम्पले संसारमा ठूलो त्रास फैलाएका छन् । त्यसैले अहिलेसम्म पनि उनले पद समालेपछि के गर्नेछन् भन्नेबारे कोही पनि प्रस्ट छैन । तर एउटा के प्रस्ट छ भने ट्रम्पले जति त्रास फैलाएका छन् उति नै उनी आफैं त्रसित छन् ।
तर डोलान्ड ट्रम्प अमेरकाको राष्ट्रपति हुने भएपछि त्यसको नेपालमा के असर पर्छ भन्ने विषयमा भने केही चर्चा भएको पाइन्छ । कति जानिफकारहरूले नेपालले पाइरहेको अमेरिकी सहयोगमा कुनै असर नपर्ने भनेका छन् भने कतिपयले नेपालीहरूको अमेरिकामा आवतजावतमा पनि कुनै असर नपर्ने देखेका छन् । हुन त ट्रम्पको निर्वाचनले संसारका अरू मुलुकहरूमा ठूलो खल्बली फैलिएको छ तर त्यसको तुलनामा नेपालमा कुनै चिन्ता देखिएको छैन न ठूलो आशा नै लिएको देखिन्छ ।
अमेरिकाको मुख्य सहमार्गी युरोपका देशहरू चिन्तित छन् किनभने ट्रम्पले नाटोको खर्च युरोपेली देशहरूले बेहोर्नुपर्ने विषय उठाएका छन् । ट्रम्पले रूसका नेता पुटिनको धेरै तारिफ गरेकाले पनि युरोपेलीहरू सशंकित भएका छन् । हुन त वास्तविकतामा ओर्लिएपछि ट्रम्पले रूससित कतिको सहकार्य गर्न सक्छन् भन्ने निश्चित छैन तर उनको खरो भाषा र भनाइबाट युरोपेलीहरू त्रसित भएका छन् । चीनसित लडाइँ, झगडा गर्ने कुरा नगरे पनि चीनले अमेरिकीहरूको धेरै रोजगार छिनिदिएको र व्यापारमा अमेरिकालाई धेरै हानि पुर्याएको सिकायत गरेका छन् । त्यसको समाधान कसरी गर्ने भनेर कुनै ठोस उपाय नबताए पनि ट्रम्पले यसबारेमा उथलपुथल ल्याउने विश्वास गरिएको छ ।
ट्रम्पले संसारमा ठूलो त्रास फैलाएका छन् । त्यसैले अहिलेसम्म पनि उनले पद समालेपछि के गर्नेछन् भन्नेबारे कोही पनि प्रस्ट छैन । तर एउटा के प्रस्ट छ भने ट्रम्पले जति त्रास फैलाएका छन् उति नै उनी आफैं त्रसित छन् । यही त्रासबाट प्रभावित भएर उनी राष्ट्रपति भएपछि कुनै पनि मुस्लिमलाई अमेरिका पस्न नदिने घोषणा गरेका थिए । यसबारेमा धेरै आलोचना भएपछि अमेरिका त छिर्न दिन्छु तर आगन्तुकको पृष्ठभूमि अत्यधिक बुझबुझार्थ गरेर मात्र छोडिदिने कुरा गरे ।
अमेरिकामा जेजस्तो हिंसाको घटना भए पनि सो घटना कतै आतंककारीले गराएका त होइनन् भन्ने शंका गरिन्छ र त्यसै अनुसारको छानबिन हुने गरेको छ । अमेरिकामा बन्दुक राख्ने मौलिक अधिकार संविधानले दिएकोले प्रायः नागरिकहरूले घरघरमा बन्दुक राख्ने चलन छ । त्यसैको कारणले सन्की मानिसद्वारा अथवा रिसको झोकमा हत्या–हिंसाका घटना हुने गर्छन् । यस्ता घटनामा कुनै आतंककारीको संलग्नता नभए पनि शंका गरिन्छ । अमेरिकीहरूले ९ र ११ बिर्सेका छैनन् । त्यसबाट यदि कोही त्रसित छन् भने नयाँ राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्प छन् ।
उनको यो त्रासभित्र आस लुकेको छ । कसैले उनलाई यो त्रासबाट राहत दिन या उन्मुक्ति दिन सहयोग गर्न सके उनीबाट धेरै आस गर्न सकिन्छ । विश्वको सबभन्दा शक्तिशाली देश अमेरिका आज सबभन्दा भयभीत भएर बाँच्नुपरेको विडम्बना र वास्तविकता हो । नेपाल सानो भए पनि यस्तो भय कम गर्न र गराउन सक्ने क्षमता भएको देश हो । यस सन्दर्भमा एउटा हितोपदेशको श्लोकमा भनिएको छ- संसारमा सबै दानमा सबभन्दा ठूलो दान अभयदान हो ।
यो जस्तो न भूमिदान, न सुवर्णदान, न गोदान, न अन्नदान नै हो । तर के गर्ने क्षमता भएर मात्र नहुने रहेछ, त्यसको लागि उतिको सक्षम सरकार र बलियो नेतृत्व हुनुपर्छ । त्यो नभएसम्म नेपाल र नेपालीले यस्तो सुनौलो अवसरबाट आस गर्ने ठाउँ रहन्न ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
