अन्तिम युद्धको तयारी-अहिलेको जटिल परिस्थिति सेनाको परीक्षा

ब्रिटेनमा रामसे म्याकडोनाल्डले मजदुर नेताका रूपमा लेबोर पार्टीको तर्फबाट सरकारको नेतृत्व गर्ने मौका पाए पनि सफल प्रधानमन्त्री बन्न सकेनन् । समाजवाद र पुँजीवादको द्वन्द्वले सन् १९३१ मा त्यहाँ ठूलो संकट उत्पन्न भयो । सरकारलाई 'राष्ट्रिय' सरकारको जलप लगाइयो । त्यसले पनि विश्वासको वातावरण निर्माण गर्न सकेन ।

राष्ट्रका जल्दाबल्दा समस्याको समाधान खोज्न संसद् नै असफल भएमा दलहरूले विश्वसनीयता गुमाउँछन् । जर्मनीमा संसद्ले बनाएको वाइमर संविधान च्यातिनुको मुख्य कारण त्यस्तै थियो । आर्यन-जर्मन एवं यहुदीबीचको धार्मिक र जातीय तनाव एवं हुँदाखाने (ह्याभ नट्स) एवं हुनेखाने वर्ग (ह्याभ्स) बीचको आर्थिक अन्तरालबाट उत्पन्न संकटको समाधान खोज्न संसद् असफल भयो । परिणामस्वरूप हिटलर उदाए ।

प्रजातन्त्रको सारांश समानता हो । त्यति बुझे पुग्छ । आर्थिक, सामाजिक, राजनीतिकलगायत यावत क्षेत्रमा आफूमाथि पक्षपात भइरहेको छ भन्ने पीडाबोध हुन थालेपछि दमित, शोषित, अवहेलित र उपेक्षितहरू कणकणबाट चट्टान बन्छन् । त्यस्तो अवस्थामा विद्रोह हुन्छ । विद्रोह गराउनेहरू दाउ हेरेर बस्छन् र आगो सल्काइदिन्छन् ।

सोभियत संघको इतिहास साक्षी छ, मिन्सेभिक र बोल्सेभिकहरूको द्वन्द्वले संसद् र संविधान मात्र ढलेन, सन् १९१७ मा ठूलो रक्तपात भयो । क्रान्तिले प्रजातन्त्र जन्माएन, तानाशाही नै ल्यायो । त्यो थियो, कम्युनिस्ट तानाशाही । इटलीमा पत्रकार नै तानाशाह भए, बेनिटो मुसोलिनी । राष्ट्र डुब्न लाग्दा ठूलो जनसमुदायले फासिस्टलाई नै इष्टदेवता मान्न थाल्यो तर त्यो स्थायी हुन सकेन । किनभने उग्रवाद, आतंकवाद, निरंकुशता र पृथकतावाद स्थायी हुँदैन ।

संक्रमणकालमा कृत्रिम शक्ति पनि सत्य जस्तो लाग्छ । निस्पट्ट अन्धकारमा जुनकीरी चम्केजस्तो पिलिकपिलिक चम्किने हजारौं किरा हामी दिव्यज्योति हौं भन्दै आउँछन् । सूर्य र पूर्णचन्द्रले मात्र उज्यालो दिन सक्छ । पद्धति नै गलत, विषाक्त र दिग्भ्रमित छ भने अगुवाहरू अलपत्र पर्छन् । 'महाजनो येन गतः स पन्थाः' (ठूला मान्छेहरू जता हिँड्छन्, बाटो भनेको त्यही हो) भन्ने कुरा सधैं सत्य हुँदैन । किनभने महापुरुष चिन्न सक्नुपर्छ । त्यसका निम्ति जनता विवकेशील हुनुपर्छ ।

कहिलेकाहीं 'प्रजातन्त्रको लागि' भन्दै प्रजातन्त्रविरोधीहरू आपसमा संघर्ष गर्छन् । दुईजना तालुखुइलेले काइँयोका लागि झगडा गरेजस्तो त्यो हास्यास्पद हुन्छ । प्रजातन्त्रमा आस्था र विश्वास नै नभएको माओवादीले नेपालमा त्यसै गर्‍यो । त्यो छद्मयुद्ध (प्रोक्सी वार) थियो । इलामको महेन्द्ररत्न कलेज पढिरहेकी एकजना नानीले मलाई सोधेकी थिइन्, 'दस वर्ष लामो द्वन्द्वमा माओवादीका सर्वोच्च नेताका छोराछोरी सुरक्षित भए, गरिब किसानका हजारौं छोराछोरी मात्र मारिए, किन ? '

उनको प्रश्न थियो- माओवादीले संसद्मा प्रवेश गरेपछि राष्ट्र र जनताका निम्ति के गरे ? केही नेता करोडौं सम्पत्तिका मालिक भए । मर्नेहरूमध्ये केही सालिक भए तर अरूले के पाए ? युवापुस्ताका भाइबहिनीहरू यस्ता कठोर प्रश्न गर्छन् । त्यो उनीहरूको हक पनि हो ।

नेपालमा सकारात्मक परिवर्तन भइरहेको छ भन्ने स्विकार्न युवा पुस्ता तयार छैन । विगतमा द्वन्द्वको आगोले जलाएका रुकुम, रोल्पा, सल्यान, प्युठान, जाजरकोटलगायतका जिल्लाबाट शिक्षा र रोजगारको लागि काठमाडौं आएका धेरै युवा झन् क्रूद्ध र असन्तुष्ट छन् । लाखौं युवा हरेक वर्ष रोजगारको खोजीमा बिदेसिने गरेका छन् । राजनीतिक परिवर्तनले नेपालस्थित विदेशी कूटनीतिज्ञहरू खुसी छन्, तर जनतामा ठूलो निराशा छ । के यो पद्धतिको सफलता हो ? संक्रमणकाल समाप्त हुने संकेत हो ? अथवा 'ठूलो उपलब्धि' हो ? 'जनयुद्ध' केका निम्ति थियो ? त्यो प्रश्न पनि अनुत्तरित छ ।

छयासी वर्षका राष्ट्रपति हिन्डेन वर्गले जर्मनीमा छोरासमानका हिटलरलाई सन् १९३३ को जनवरी ३० मा कार्यकारी प्रमुख (चान्सलर) बनाए । नाजी र राष्ट्रवादी मिले तर देश झन् ठूलो संकटमा फस्यो । श्वेत आतंक (ह्वाइट टेरर) र लाल आतंक (रेड टेरर) बाट जनता आजित भए । हिटलरले हजारौं वामपन्थी यहुदीलाई (प्राध्यापक, वकिल, संगीतकार, लेखक, डाक्टर, नर्स भए पनि) जेलमा कोचे । लाखौंको हत्या गरे ।

प्रचारमन्त्री डा. जोसेफ गोबेल्स भन्थे, 'असत्य भए पनि हजार पल्ट प्रचार गरेपछि जनताले स्विकार्न थाल्छन् ।' आज नेपालका मूर्ख राजनीतिज्ञहरू त्यस्तै गोयबल्स शैलीमा रमाएका छन् । ग्रहण लाग्दा सूर्य ओझेलमा पर्छ तर सूर्य शाश्वत सत्य हो । त्यसैले अस्थायी शक्तिले स्थायी शक्तिलाई सधैं छेक्न सक्दैन । नेपालमा पनि ग्रहण लागेको मात्र हो । सूर्य अस्ताएको होइन ।

सन् १९२८ मा अफगान राजा अमानुल्लाह र रानी सौर्याले रोम, पेरिस, बर्लिन र लन्डनको भ्रमण गरे । ब्रिटिस गुप्तचरहरूले अफगानिस्तानका गाउँगाउँमा राजारानीले जनताका पैसामा मोज गरे भन्दै तस्बिरहरू छाप्छाप्ती फिँजाए । राजाले पत्तै पाएनन् । किनभने त्यहाँ पनि राजाका वरिपरि बज्रस्वाँठ र लम्फूहरू मात्र थिए । समयमै सही सूचना लिएर दुष्प्रचार रोक्न सकिन्थ्यो । राजाको प्रतिष्ठा बढ्दा अफगानिस्तानमा पश्चिमा राष्ट्रको प्रभाव घट्दै जाने भएकाले दुष्प्रचार गरियो ।

ब्रिटेनले जनरल नादिर खानलाई उकासेर विद्रोह गरायो । उनी राजा अमनुल्लाहकै मन्त्री थिए । उनलाई नादिर शाह भन्न थालियो । राष्ट्रका पक्षमा काम गर्ने राजालाई फ्याँकेर परराष्ट्रका पक्षमा काम गर्नेहरूलाई विदेशीले जिरोबाट हिरो बनाउँछन् तर स्वार्थ पूरा भएपछि पराइका कठपुतलीहरू चियामा डुबेको माखो झैं मिल्काइन्छन् । सन् १९३३ को नोभेम्बरमा 'राजा' नादिर शाह त्यसरी नै मारिए । त्यसपछि उनका छोरा जहिर शाह राजा भए । उनी लोकप्रिय थिए तर बाह्य षड्यन्त्रकै कारण 'अन्तिम राजा' बन्न पुगे ।

राजनीतिशास्त्री ह्यारोल्ड जे लास्कीले भनेका छन्, 'कुनै पनि तानाशाहीलाई रोक्ने-छेक्ने अन्तिम किल्ला भनेको संसद् नै हो ।' नेपालमा त बितेका दस वर्षमा संसद् नै बहुराष्ट्रिय कम्पनीको सो रुम (प्रदर्शनी कक्ष) बनेको छ । चीन, भारत, युरोप र अमेरिकाको 'रेस्लिङ' चल्छ त्यहाँ । राष्ट्र र जनताका वास्तविक समस्या ओझेलमा परेका छन् । २०७४ माघ ७ गतेभित्र गाउँ, नगर, प्रान्त र संसद्को निर्वाचन हुन सकेन भने पनि दाता राष्ट्रहरूले दुई चार वर्ष संसद्को शक्ति थपिदेलान् तर राष्ट्रको भविष्य के हुन्छ ? यसबारे कोही पनि गम्भीर देखिएका छैनन् ।

दलको झन्डा बोक्ने न्यायाधीश, प्राध्यापक, पत्रकार, लेखक, उद्योगपति, व्यापारी, कर्मचारीदेखि लाखौं कार्यकर्ताहरू दलनायकले जेजसो भन्छन् त्यही नै सत्य ठान्छन् । यन्त्रमानवहरूको संग्रहालय बन्दैछ देश । तटस्थ जनता आन्दोलित भए पनि उनीहरूले प्रचुर समर्थन पाइरहेका छैनन् । त्यसैले विदेशीको दबाब र प्रभावबाट राष्ट्रलाई चलाउन सशक्त राष्ट्रवादी शक्तिको अभ्युदय हुनैपर्छ । विदेशीको नयाँ जर्सी लगाउँदैमा 'नयाँ शक्ति' निर्माण हुँदैन ।

मुगल सम्राट् तुगलकले दौलतवादबाट दिल्लीमा राजधानी सारे झैं ०६२/६३ सालपछि नारायणहिटी राजदरबारको शक्ति लैनचौरस्थित भारतीय दूतावासमा सार्न दलहरू राजी भएकै हुन् । दिल्लीमा भएको बाह्रबुँदे सम्झौताको प्रमुख उपलब्धि (? ? ) त्यही थियो । राष्ट्रले आज त्यसकै दुष्परिणाम भोगिरहेको छ । तसर्थ दिल्लीको चंगुलबाट बाहिर ननिस्केसम्म नेपालको संक्रमणकाल यथावत् रहन्छ ।

चंगेज खान यसोगेई बगातुरका छोरा हुन् । बगातुरलाई मुसलमानहरूले 'बहादुर' शब्दका रूपमा प्रयोग गरे । बगातुरको अर्थ हो, नायक अर्थात् सुरबीर । सम्भवतः शिख धर्मगुरु गुरु तेगबहादुर र मुसलमान सम्राट् बहादुर शाह जफर पनि 'बगातुर' शब्दबाट प्रेरित भएका हुन् । तिमुचिन नाम थियो चंगेजको । तर चंगेज नै जगत् प्रसिद्ध नाम भयो । 'सेक्रेट हिस्ट्री अफ मंगोल पिपुल' पुस्तकमा विभिन्न राज्यमा बाँडिएका मंगोल एकीकृत र संगठित भएकाले उनीहरूले संसार जितेको उल्लेख छ । एकताबिना जित्न सकिँदैन । त्यसैले नेपाली जनतालाई एकताबद्ध हुन नदिन विदेशीले संघीयताको पाठ घोकाइरहेका छन् । जातीय, साम्प्रदायिक र क्षेत्रीय रङले रंगाइरहेका छन् ।

एकजना ऋषि थिए चार्बाक । ईश्वरको अस्तित्व स्वीकार गर्दैनथे उनी । बेन राजाले त्यही बाटो हिँड्न खोज्दा राजसभाले उनलाई धर्मविरोधी भनेर मृत्युदण्ड दियो । राजा (अगुवा) नै पथभ्रष्ट भयो भने राष्ट्र पथभ्रष्ट हुन्छ भन्ने विद्वान्-विदुषीको तर्क अकाट्य मानिन्छ ।

नेपालमा झलनाथ खनाल, बाबुराम भट्टराई, पुष्पकमल दाहाल आदि वामपन्थी प्रधानमन्त्रीले पनि ईश्वरका नाममा शपथ ग्रहण गरेनन् । धर्ममा आस्था राख्ने करोडौं जनताले 'ईश्वर नै छैनन्' भन्ने ती धर्म निरपेक्ष (? ? ) नेतालाई आफ्नै हिसाबले मूल्यांकन गरिरहेका छन् । कसैले आँखा चिम्लेर संसारै अँध्यारो छ भन्छ भने त्यो बालहठ मानिन्छ । क्रिश्चियनका पुराना ग्रन्थहरू अध्ययन गर्दा विधर्मीहरूका सहर जलाइदिनु र उनीहरूलाई नाक-कान काटेर मारिदिनू भन्ने जस्ता अत्यन्त अमानवीय 'आदेश' पाइन्छन् ।

युरोप-अमेरिकाका इतिहासकारले त्यही पढेकाले पृथ्वीनारायण शाहले पनि कीर्तिपुरमा त्यसै गरे होलान् भनेर कल्पना गर्दै किताब र लेखहरूबाट दुष्प्रचार गरे । गोराको पैसा लिएर एनजीओ चलाउने नेपाली छोराहरू विदेशी धर्मबाबुकै भाषा बोलिरहेका छन्, इतिहासलाई गाली गरिरहेका छन् । त्यसरी नबोल्दा उनीहरूको दानापानी रोकिन्छ । जसले पृथ्वीनारायण र राष्ट्रियताप्रति घृणा फैलाउँछन्, ती कहाँबाट सञ्चालित छन् भनेर किचकन्नीको हड्डी खोज्नै पर्दैन । राष्ट्रवादी शक्ति स्थापित भयो भने नेपालमा विदेशीका प्रायः सबै प्रोजेक्ट बन्द हुन्छन् ।

राष्ट्रवादी र राष्ट्रघातीको मनोवैज्ञानिक युद्धमा को कुन कित्तामा छ भनेर बुझ्नैपर्छ । पचास हजार एनजीओ, १८० दल, पेसागत संगठनहरू, विश्वविद्यालय, सञ्चारजगत् आदि ठाउँमा जताततै व्यापक घूसपैठ गराएर नेपाली इतिहासलाई एकादेशको कथा बनाउन खोजिएको छ । यी सबै कुराको सम्पूर्ण सूचना संग्रह गरेर सेनाले आफ्नै मार्गचित्र बनाउनुपर्छ भन्ने आवाज उठ्न थालेको छ । सेना आफैं 'किलिङ जोन' भित्र नपरोस् र त्यहाँ बाह्यशक्तिको घूसपैठ गराएर मिरजाफर, लेन्डुप दोर्जे, क्विजलिङ र नादिर शाह पैदा नहुन् भन्ने कतिपयको सुझाव र चेतावनी छ ।

'व्यावसायिक' बनेर बस्नु राम्रो कुरा हो, तर शत्रुले आफ्नै चुस्तामा आगो लगाउँदा पनि सेना सरकारकै आदेश पर्खेर बस्यो भने एक दिन मुख्यालय नै जल्न वा ढल्न सक्छ । देश टुक्र्याइदिन्छौं भन्ने राष्ट्रघातीलाई विदेशीले हलुवा खुवाउनु स्वाभाविक हो तर जहाँ राष्ट्रवादी सेना हुन्छ, त्यहाँ पृथकतावादी र राष्ट्रघातीले टाउको उठाउन पाउँदैनन् । तसर्थ अहिलेको जटिल परिस्थिति सेनाको परीक्षा पनि हो । सिंहदरबार नै राष्ट्रघातको प्रजनन केन्द्रजस्तो देखिएका कारण राज्यकै संरक्षणमा राष्ट्रघातीको 'ब्रिडिङ' हुँदै गएको सबैले बुझ्न थालेको पाइन्छ ।

दुर्दान्त देखिने दानवहरू दन्दनी दावानल दन्काउने दाउरा देखाइरहेछन् । ती विदेशीकै छाउरा हुन् । राष्ट्रवाद र राष्ट्रघातको यो अन्तिम युद्ध हुनसक्छ । सबै कुरा खोसिँदै गएको छ । सरकार, संसद् र न्यायपालिका पनि विदेशीकै खटनपटनमा चलाउन खोजिँदैछ । प्रहरी, निजामतीलगायतका महत्त्वपूर्ण अंगमा समेत बाह्य शक्तिले प्रभाव जमाउन खोजेको पाइन्छ । सरकारका अंगअंगमा विदेशी दबाब र दबदबा देखिन्छ । सिंहदरबारमै विदेशीका राजनीतिक मार्सल छन् भन्ने टड्कारो भइसकेकाले विमानस्थल, भन्सार वा नाकानाकामा उनीहरूको घेराबन्दी हुनु स्वाभाविक हो ।

सिरानीमुनि गोमन सर्पहरू छन्, हामी बारीमा लौरो लिएर दौडिरहेका छौं । तसर्थ 'सर्च एन्ड डिस्ट्रोय' अपरेसन काठमाडौंको चक्रपथभित्रैबाट सुरु गरे मात्र राष्ट्रिय सुरक्षाप्रति ढुक्क हुन सकिने अवस्था रहन्छ । होइन भने हामी अब पूर्णतः पराधीन बन्नेछौं । त्यसबेला हाम्रा सन्ततिले रुँदैरुँदै भन्नेछन्, 'हाम्रा पूर्वजले देश बचाउनै सकेनन् ।' त्यसबेला के जवाफ दिने ?