काठमाडौं : शुक्रराज ट्रपिकल तथा सरुवा रोग अस्पताल टेकुमा दैनिक १५० जना कुकुरको टोकाइबाट घाइते भएर उपचारका लागि पुग्छन् । कहिले काँही यो संख्या २ सयसम्म पुग्छ । घाइतेहरु बढीजसो काठमाडौं, ललितपुर र भक्तपुरका छन्। उनीहरु रेबिजविरुद्धको भ्याक्सिन लिन शुक्रराज ट्रपिकल पुग्छन् ।
साउनदेखि भदौ २३ गतेसम्म ट्रफिकलमा ३ हजार २०४ जना कुकुरको टोकाइबाट घाइते भएर उपचार लिएको तथ्यांक छ । गत आर्थिक वर्षमा शुक्रराज ट्रपिकलमा २० हजार २४९ जना कुकुरको टोकाइबाट घाइते भएर आएका सूचना अधिकारी नवराज गौतमले बताए।नेपालमा बौहाला कुकुरबाट मानिस आक्रान्त छन् । कुकुरले टोक्दा तुरुन्तै रेबिजविरुद्धको भ्याक्सिन लगाउनुपर्छ । तर, यसबारे जानकारी अभावमा मानिसले अकालमै ज्यान गुमाइरहेका छन् । रेबिजको संक्रमण, उपचार र यसबाट बच्न के गर्नुपर्छ ? भन्ने विषयमा दुई दशकदेखि रेबिजविरुद्धको उपचारका सक्रिय रहेका शुक्रराज ट्रपिकल तथा सरुवा रोग अस्पताल टेकुका डा. शेरबहादुर पुनसँग गरिएको वार्तालाप:
कुकुरको टोकाइ किन घातक मानिन्छ ?
मानिसलाई विभिन्न रोग लाग्छन् । तर, कुकुरले टोकिसकेपछि सबैको चिन्ता भनेको रेबिजको हुन्छ । रेबिज लागेको कुकुरबाट मान्छेको मृत्यु भइरहेको छ । अस्पतालमा धेरैभन्दा धेरै कुकुरको टोकाइबाट घाइते भएर आउँछन् ।
टोक्ने वित्तिकै रेबिज लाग्छ ?
रेबिज भाइरसलाई सुरुमा रोक्न सकिन्छ । जब लक्षण देखिन्छ तब मान्छेको मृत्यु अनिवार्य जस्तै हुन्छ । यो निकै चिन्ताको विषय हो ।
कुन समयमा कुकुरले बढी आक्रमण गर्छ ?
लकडाउनपछि मानिसहरु घर बाहिर निस्किए । त्यसपछि कुकुरको टोकाइ बढेको देखिन्छ । सहवासको समयमा कुकुरहरु पनि आक्रमक बन्छ । भोकाएको बेला पनि कुकुरहरु रिसाएर टोक्छन् । कुकुरले टोकेको लुकाउने प्रवृत्ति छ । अनि त्यसपछि रेबिज लागेरे मृत्यु भएको पनि छ ।
टोकेको कति समयसम्म भ्याक्सिन लगाइसक्नुपर्छ ?
जतिसक्दो चाँडो । तर, कोही मान्छे अलि पछि अस्पताल आउँदा ढिलो हुँदैन ।
रेबिज लाग्दा कस्तो लक्षण देखिन्छन् ?
पहिलो चरणमा हल्का ज्वरो आउने । टोकेको ठाउँमा झमझमाउने हुन्छ । ढाडको तल्लो भाग दुःख छ ।
दोस्रो चरणमा कस्तो हुन्छ ?
हावादेखि डराउने, पानीदेखि डराउने, छटपटी लाग्छ । रेबिज लाग्नेहरु आक्रमक हुन्थे । तोड्फोड् गर्थे ।भागाभाग नै हुन्थ्यो । तर,पहिल्ला समय शान्ति भएको पनि मैले देखेको छु ।
रेबिजबाट कसरी बच्ने ?
कुकुरलाई जिस्काउनु हुँदैन । स्थानीय, प्रदेश र संघीय सरकारले कुकुर नियन्त्रण गर्ने योजना बनाएर काम गर्नुपर्छ । जति कुकुर नियन्त्रण हुन्छ त्यति नै टोकाइ घट्छ ।
तपाईंको केही सुझाब छ ?
घाउ सानो छ । घरकै कुकुरले टोके छ भनेर आफै जज नबनौं । तुरुन्तै अस्पताल गएर रेबिजविरुद्धको भ्याक्सिन लगाऔं । कुकुरले टोकेपछि रेबिज लागेहरुसँग मैले नजिकै गएर कुरा गरेको छु । मलाई थहा छ त्यो मान्छे २—३ दिनमा मर्दै छ । उनीहरुसँग मैले कुरा गरेको छु । म त्यो अवस्था देखेर धेरै पटक रोएको छु । कुकुरले टोकेपछि एउटा समान्य भ्याक्सिन लगाएर ऊ बाँचथ्यो ।तर, हेलचेक्र्याइँले ज्यानै गइरहेको छ । रेबिज लागेपछि बाँच्न असम्भव छ । 
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
