महोत्तरी : पहिले-पहिले दसैंको टिकालाई मधेशी समुदायले खासै वास्ता गर्दैन्थ्यो । पहाडी समुदायमा रौनकता देखिएपछि मधेशी समुदायमा खासै यसको आकर्षण हुदैन्थ्यो । मधेशी समुदायले विजयादशमीको दिन माता देवी भवानीको माटोको मूर्ति सेलाउने कार्यमा व्यस्त हुन्थ्यो । एकातिर पहाडी समुदायमा दसैंको हर्षोल्लासमय वातावरण रहन्थ्यो भने मधेशी समुदायले मूर्ति सेलाउनमै सिमित हुन्थ्यो ।
तर, पछिल्लो समयमा समुदाय नै परिवर्तनतर्फ लम्किएको छ । कोरोनाको कहरबाट पिल्सिएका समुदायमा विजयादशमीको रौनकता बिहानैदेखि छाएको छ । मधेशी र पहाडी समुदायले यसपर्वलाई साझा पर्वको संज्ञा दिएका छन् । मधेशी समुदाय पनि शुक्रबार परम्परागत रुपमा टीका, जमरा लगाइरहेका छन्। यहाँका मधेशी समुदायमा विजयादशमीको रौनकता छाएको छ ।
मधेशी समुदायले मात्रै मनाउँदै आएको छठपर्व पहाडी समुदायमा समेत मनाउन थाल्नु र पहाडी समुदायले मनाउने दसैं पर्व मधेशीले मनाउनु नै एकताको सन्देश दिएको सहकारी अभियानकर्मी रामचन्द्र सिंह कुशवाहाले बताए । उनले भने, ‘मधेशको संस्कृति पहाडमा र पहाडको संस्कृति तराईमा विस्तार हुनु नै राष्ट्रिय एकता र भाइचारामा वृद्धि हुनु हो । यस पहिचानलाई फराकिलो गर्दै टिका ग्रहण तथा मान्यजनबाट आर्शिवाद लिने परम्परा क्रमिक रुपमा मधेशमा बढ्दै गएको छ ।’
तराई मधेशमा नौरथा (नवरात्री) को पनि अलग्गै विशेषता रहेको छ भने मनाउने तरिका पनि आ-फ्नै छन्। अष्टमी र नवमीको आ-आफ्नै विशेषता छ । पहाडमा मनाउने दसैं उत्सव र चाडपर्वको हिसाबले पहाडी समुदायले मनाउने गर्दछ । त्यस्तै, मधेशमा निराहार ब्रत बसेर अष्टमी पर्व मनाउने गरिन्छ ।
यता महानवमीका दिन फलाहार गरेर कपाल नकाट्ने, अनुहार नहेर्ने, नङ नकाट्ने निराहार बसेर दुर्गा माताको पूजा गर्ने गर्दछन् भने मधेसमा मन्दिरमा ढोग गर्ने जईलाई धारण गर्ने गरिन्थ्यो । अहिले दुवै समुदायले एक अर्काको घरमा पुगेर दसैं टिका थाप्ने गरेका छन् ।
यसरी शान्ति र सद्भावको सन्देश बोकेर आउने दसैं पर्वले सम्पूर्ण हिन्दु नेपालीहरुमा साच्चिकै शान्तिको अनुभुति दिलाउने गर्दछ । कोरोना महामारीको दुईवर्ष पछि यसवर्ष आफन्तबाट टाढाटाढा बसेका परिवारका सदस्यहरु आ-आफ्नो जन्मस्थल आएका छन् । उनीहरु अहिले आफन्तसँग भेट् गर्ने तथा मान्यजनबाट टीका र जमरा प्रसादको रुपमा आशिरवादस्वरुप ग्रहण गरिरहेका छन्।
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
