चाउ एन लाईको नेपाल दृष्टि

तत्कालीन प्रधानमन्त्री विपी कोइरालाको निमन्त्रणामा नेपाल भ्रमणमा आएका चिनियाँ प्रधानमन्त्री चाउ एन लाईले २०१७ साल वैशाख १६ गते (सन् १९६० अप्रिल २८) नेपालको महासभा र प्रतिनिधी सभाको संयुक्त बैठकमा दिएको मन्तव्य सन् १९६० मे ३ को पेकिङ रिभ्युमा प्रकाशित भएको थियो । सोही मन्तव्यको अनौपचारिक अनुवादः

तीन वर्षपछि हाम्रो छिमेकी देश नेपालको मैत्रीपूर्ण भ्रमण गर्न पाउँदा र महासभा र प्रतिनिधि सभाको यो संयुक्त अधिवेशनमा संसद् सदस्यहरूसँगको बैठकमा भाग लिन पाएकोमा म हृदयदेखि नै आभारी छु । सहृदयतापूर्ण निमन्त्रणका लागि म सम्माननीय प्रधानमन्त्री कोइरालालाई हृदयदेखि नै धन्यवाद दिन्छु । श्री ५ को सरकारको न्यानो आतिथ्यताका लागि पनि धन्यवाद दिन्छु ।

संसद्का श्रीमान् अध्यक्षज्यू र श्रीमान् सभामुखज्यूमा यो सम्माननीय मञ्चमा बोल्ने अवसर दिनुभएकोमा र म तथा मेरा सहकर्मीहरूलाई न्यानो स्वागत गर्नुभएकोमा हार्दिक कृतज्ञता ज्ञापन गर्छु । चिनियाँ जनताका तर्फबाट नेपाली जनतासमक्ष मैत्रीपूर्ण अभिवादन टक्य्राउने मौका पाएकोमा म आफैंलाई धन्य सम्झन्छु ।

चीन र नेपाल प्राचीन र तरुण देशहरू हुन् । यी दुई देशबीचको मित्रता परम्परागत रूपमै स्थायी रहिआएको छ । दुई देशबीचको औपचारिक कूटनीतिक सम्बन्धले हाम्रो मित्रतालाई नवीकरण गरेको मात्र छैन, यसले शान्तिपूर्ण सहअस्तित्वको पञ्चशील सिद्धान्तको जगमा नयाँ सुन्दर छिमेकी सम्बन्ध पनि स्थापित गरेको छ । बितेका केही वर्षमा हामी दुई देशले शान्तिपूर्ण सहअस्तित्वको पञ्चशील सिद्धान्तलाई निरन्तरता दिँदै आएका छौं ।

भर्खरै सम्पन्न चीन-नेपालबीच भएको सीमा सम्झौता र चीन-नेपाल आर्थिक सहयोग सम्झौताले हामीबीच रहेको मैत्रीपूर्ण सहकार्यको सम्बन्ध नयाँ चरणमा पुगेको छ । भिन्दाभिन्दै सामाजिक प्रणाली हुँदाहुँदै पनि शान्तिपूर्ण सहअस्तित्व निर्माण गर्न सफल भएकोमा दुवै देशका सरकार र जनताको प्रयासलाई धन्यवाद दिँदा अतिशयोक्ति नहोला ।

चीन र नेपाल दुवैले देश निर्माणका लागि कठिन परिस्थिति सामना गर्नु परेको छ । हामीले गम्भीरतापूर्वक मनन गरेका छौं, हामी एसियाली र अफ्रिकी देशहरू आर्थिक रूपमा आत्मनिर्भर भएमात्र राजनीतिक आत्मनिर्भरता तथा हाम्रो पूर्ण आत्मनिर्भरता सुनिश्चित गर्न सक्छौं । आजसम्म पनि हामी आर्थिक रूपमा पछाडि छौं र हामीसँग निर्माणको अनुभवको अभाव छ ।

यो वस्तुगत वास्तविकताले हामीले एकअर्कालाई सहयोग गर्नुपर्छ र आर्थिक निर्माणमा सहकार्य बलियो बनाउनुपर्छ भन्ने निश्चित गर्छ । एसियाली र अफ्रिकी देशहरूमध्ये कुनै एकको पनि राष्ट्रिय अर्थतन्त्रको विकास हुनु आफैंमा अन्य देशका लागि उत्साह र साथ हो । यही भावनाले नै चिनियाँ जनताले एसियाली र अफ्रिकी देशहरूसँग आर्थिक सहकार्य बलियो बनाइरहेछन् । नेपाल छिट्टै नै बलियो र समृद्ध बन्नेमा हामी विश्वस्त छौं । अन्य एसियाली र अफ्रिकी देशहरूलाई जस्तै नेपालको समृद्धि र सुदृढीकरणका लागि चीनले प्रभावकारी साथ दिनेछ ।

चीन र नेपाल दुवै शान्तिप्रिय देश हुन् साथै आत्मनिर्भरता र स्वतन्त्रतालाई महत्व दिन्छन् । संविधानमा नै चिनियाँ जनताले वैधानिक रूपमै आफ्नो इच्छा यसरी अभिव्यक्त गरेका छन्, ‘विश्वशान्ति र मानवताको प्रगतिका निम्ति हाम्रो अन्तर्राष्ट्रिय नीति दृढ र बलियो हुन्छ ।’

एसिया, अफ्रिका, ल्याटिन अमेरिकामा भएको साम्राज्यवाद र उपनिवेशवादविरोधी संघर्षको विजय तथा राष्ट्रिय आत्मनिर्भरताको रक्षा एवं नयाँनयाँ राज्यको अभ्युदयले हामी हर्षित छौं । विश्वव्यापी रूपमै उठिरहेको स्वतन्त्रता आन्दोलनहरू र शान्तिप्रिय देश र जनताले विश्वभर गरिरहेको अनवरत प्रयासले आज अन्तर्राष्ट्रिय परिस्थितिमा एक प्रकारको अमनचैन कायम भएको छ ।

दुई देशबीचको औपचारिक कूटनीतिक सम्बन्धले हाम्रो मित्रतालाई नवीकरण गरेको मात्र छैन, यसले शान्तिपूर्ण सहअस्तित्वको पञ्चशील सिद्धान्तको जगमा नयाँ सुन्दर छिमेकी सम्बन्ध पनि स्थापित गरेको छ ।

विश्वशान्तिको प्रयास बलियो हुँदै गरेकाले पश्चिमा मुलुकहरूले पनि अमनचैनका लक्षणहरू देखाउनु परेको छ । विश्व शान्तिको विजयका लागि अहिलेजस्तो सम्भावना पहिला देखिएको थिएन भन्न सकिन्छ । यसले गर्दा हामी दुई देशका जनता तथा विश्वभरकै शान्तिप्रिय जनताले सन्तोष तथा उत्साहको अनुभूति गर्न सक्छौं । यद्यपि साम्राज्यवादी वृत्तले शान्तिका लागि समर्थन जनाइरहँदा सशस्त्रीकरणको विकास र युद्धको तयारी गरिरहेको हुनसक्नेमा हामी सचेत हुनैपर्छ । उनीहरूले सैन्य गठबन्धनलाई निरन्तरता दिएकै छन्, सैन्य आधारहरूको विस्तार र सुदृढीकरण गरिरहेकै छन् । अनि तिनीहरूले महत्वपूर्ण अन्तर्राष्ट्रिय विषयमा पूर्व र पश्चिमबीच सम्झौता हुन पनि रोकिरहेका छन् ।

उपनिवेशवादी समूह र सैन्य जत्थाले विश्वशान्ति र सुरक्षामा खतरा आउने गरी गत विश्वयुद्धलाई पुनः जीवित गर्ने प्रयासबारे हामी चनाखो हुनैपर्छ । यो सबैले विश्वशान्तिको स्थापनामा भएको कठिनाइ देखाउँछ । त्यसैले विश्वभरकै शान्तिप्रिय देश र जनताले एकतालाई बलियो बनाउनु र अहस्तक्षेपमा जोड दिनु आवश्यक छ ।

कुनै सैन्य शिविरमा संलग्न नहुने तटस्थताको नीति र शान्तिपूर्ण सहअस्तित्वका पञ्चशील सिद्धान्तमा आफ्नो अडानलाई नेपालको श्री ५ को सरकारले बारम्बार प्रस्तुत गरेको छ । चिनियाँ सरकार र जनताद्वारा नेपालको श्री ५ को सरकारको यो नीतिलाई सहृदयतापूर्वक स्वागत र पूर्ण समर्थन गर्दछौं ।

यो नीति नेपालको शान्तिपूर्ण विकास र आर्थिक निर्माणको पञ्चवर्षीय योजनाको कार्यान्वयनमा मात्रै लक्षित छैन, यसले एसियाली देशहरूबीच विश्वशान्तिका लागि ऐक्यबद्धतालाई पनि अगाडि बढाउँछ । विश्वशान्तिको रक्षा र एसियाली तथा अफ्रिकी देशहरूबीचको मैत्रीपूर्ण सहकार्य वृद्धिका लागि चिनियाँ सरकार र जनता श्री ५ को सरकार तथा नेपाली जनताबीचको ऐक्यबद्धतालाई थप मजबुत बनाउन इच्छुक छन् ।

मन्तव्यको अन्त्यमा, म पुनः तपाईंहरूको भव्य स्वागतका लागि हृदयबाट नै धन्यवाद दिन चाहन्छु र आतिथ्यताप्रति श्री ५ को सरकारप्रति आभार व्यक्त गर्दछु ।
चीन-नेपाल मित्रता जिन्दावाद !
एसियाली, अफ्रिकी देशहरूको एकता र विश्वशान्ति जिन्दावाद !
(अनुवादः प्रतिभा बेल्बासे)