महेन्द्रनगर : एकपटक पूरै बस्ती बगाएको महाकालीले कञ्चनपुरको भीमदत्त नगरपालिका-११ भुजेलास्थित महाकाली टोलमा फेरि तटबन्ध बगाउन थालेपछि स्थानीय त्रसित बनेका छन् । महाकाली नदी नियन्त्रणका लागि सो क्षेत्रमा निर्माण गरिएको तटबन्ध नदीले निरन्तर कटानी गर्न थालेको छ । गत सातादेखि तीव्र रूपमा नदीले तटबन्ध कटानी गरिरहेको स्थानीय बताउँछन् । पहाडी जिल्लामा निरन्तर वर्षा भइरहेकाले महाकाली नदीमा पानीको बहाव बढेको हो ।
नदीले कटानी गर्न थालेपछि स्थानीय आफैं तारजालीमा ढुंगा भरेर कटानी नियन्त्रणमा जुटेका छन् । ‘हामी आफैं तारजालीमा ढुंगा भरेर नियन्त्रणको प्रयासमा लागेका छौं’, स्थानीय राधिका नेपालीले भनिन्, ‘समयमा ठेकेदारले तटबन्ध निर्माण नगरिदिँदा यो अवस्था भएको छ ।’ तारजालीमा भरेका ढुंगा बाढीले बगाएको छ भने केही स्थानमा स्परसमेत बगाइसकेको छ ।
महाकालीको सो क्षेत्रमा गत आर्थिक वर्षमा सक्ने गरी महाकाली टोल क्षेत्रमा तटबन्ध निर्माणका लागि ठेक्का भए पनि ठेकेदारले पूरा काम नगर्दा कटानी थालेको स्थानीयको बताएका छन् । गत वर्ष ठेकेदारले लन्चिङ मात्रै गरेर काम बीचमै रोकेका थिए ।
‘समयमै यहाँ काम सुरु भइदिएको भए अहिले तटबन्ध बग्ने थिएन’, भीमदत्त नगरपालिका-११ का वडाध्यक्ष प्रेमप्रकाश जैशीले भने, ‘धेरै पुरानो भइसकेका कारण अहिले कटान गरिरहेको छ ।’ उनले नदीले निरन्तर तटबन्ध कटानी जारी राखे नदीको भंगालो गाउँ पस्ने खतरा रहेको बताए ।
कटानी गरेको क्षेत्रबाट नदीको भंगालो गाउँ पसे भीमदत्त नगरपालिकाका ११, १२ र १३ नम्बर वडाका बस्ती उच्च जोखिममा पर्नेछन् । जनताको तटबन्ध कार्यालय कञ्चनपुरले महाकाली नदी नियन्त्रण गर्न आर्थिक वर्ष ०७४÷७५ का लागि सो क्षेत्रमा तटबन्ध निर्माणको ठेक्का दिएको थियो ।
जनताको तटबन्ध कार्यालय कञ्चनपुरका अनुसार भीमदत्त नगरपालिका-११ र १२ को भुजेला र ओदालीमा केएस कन्स्ट्रक्सनलाई १३ करोड ३२ लाखमा १ किलोमिटर १ सय २४ मिटर तटबन्ध निर्माण गर्ने ठेक्का दिइएको थियो । सो क्षेत्रमा करिब ५० मिटर तटबन्ध अहिले नदीले कटानी गरिरहेको स्थानीय वीरेन्द्रबहादुर थापाले बताए ।
‘यो क्षेत्रमा टुक्रे योजना राखेर तटबन्ध निर्माण हुँदैन’, उनले भने । ‘महाकाली नदीबाट बस्ती जोगाउनका लागि राज्यले भरपर्दो प्रविधि र योजना बनाएर तटबन्ध निर्माण गर्नुपर्छ ।’ तटबन्ध पूरै कटान गरेर बाढी बस्तीमा पस्ने हो कि भन्ने चिन्ताले स्थानीय रातभरि जाग्राम बस्न थालेका छन् । कतिबेला बाढीले पूरै तटबन्ध बगाउने र बस्तीमा पस्ने चिन्ता बढेको स्थानीयले पीडा व्यक्त गरे । महाकाली तटबन्ध संरक्षण संघर्ष समितिका अध्यक्ष श्याम थापाले समयमा तटबन्ध निर्माण सुरु नहुने समस्याले हरेक वर्ष क्षति पुर्याउने गरेको बताए ।
‘सरकारले वर्षा सकिएलगत्तै ठेक्का गरेर काम सुरु गर्नुपर्छ’, उनले भने, ‘ढिला ठेक्का हुने र ठेकेदारले समेत वर्षा आउन १÷२ महिना मात्रै बाँकी रहँदा काम गर्ने प्रवृत्तिले हरेक वर्ष तटबन्ध कमजोर हुने गरेको छ ।’ तटबन्ध कार्यालयका अनुसार उक्त तटबन्ध चार वर्षअघि बनेको हो । पुरानो भएकाले गत वर्षदेखि उक्त क्षेत्रमा मर्मतको ठेक्का भएको हो ।
महाकालीमा यस वर्ष ३ ठाउँमा जोखिम छ । भीमदत्त नगरपालिका-११ को जिरो प्वाइन्ट रहेको चौकिसोता, सोही वडाको महाकाली टोल र महाकाली नगरपालिका-४ को झोलुंगे पुलनजिकै बढी जोखिम छ ।
महाकाली नदीमा हरेक वर्ष आउने बाढीले क्षति पुर्याउँदै आएको छ । प्रत्येक वर्ष नदी नियन्त्रणका लागि भन्दै तटबन्ध निर्माण गर्ने काम भए पनि वर्षामा आउने बाढीले बगाएर लैजाने गरेका कारण सरकारको लगानी बालुवामा पानी हालेझैं हँुदै आएको छ ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
