गैंडाको सम्झनामा शोकसभा

सौराहा (चितवन) : मानिसको देहान्त भएपछि मात्र उसको सम्झनामा शोकसभा गर्ने परिपाटी छ । त्यसमा पनि जहाँसुकै शोकर्‍याली गरिँदैन । तर वन्यजन्तु मरेकोमा शोकसभा गरिएको नौलो लाग्न सक्छ । सौराहामा आइतबार फरक दृश्य देखियो । मानिसहरू चिन्तित मुद्रामा थिए । उनीहरू मौन रूपमा सडक र्‍यालीमा सहभागी थिए ।

कुनै व्यक्ति विशेषको निधनमा नभई गैंडा मारिएको शोकमा सौराहामा शोक मनाइएको हो । संरक्षणमा लागेकाहरूले गैंडा मारिएकोमा दुःख मनाएका हुन् । वन्यजन्तु मारिँदा सौराहामा शोकसभा गरिएको पहिलो पटक हो । 'सुरक्षा निकाय र समुदायनजिक गैंडा मारिनु ज्यादै दुःखद घटना हो', समुदायमा आधारित चोरी सिकार नियन्त्रण युवा जागरण उपसमितिकी संयोजक डोमा पौडेलले भन्नुभयो, ' तस्करविरुद्ध एकजुट छौं भन्ने सन्देश दिन खोजिएको हो ।' संरक्षणमा सचेत सहयोगका लागि कार्यक्रम गरिएको पौडेलले बताउनुभयो ।

पछिल्लो पटक गैंडा मारिएको घटनाले सबैलाई स्तब्ध बनाएको छ । २२ औं वन्यजन्तु सप्ताहअन्तर्गत शोकसभा गरिएको हो । चितवनमा चोरी सिकारीले गत चैत २५ गते दुर्लभ एक सिंगे गैंडा मारेका थिए । पश्चिम चितवनको जगतपुरस्थित बेलट्टाट हरियाली सामुदायिक वन क्षेत्रमा सिकारीले गोली हानी गैंडा मारेका हुन् । सिकारीले गैंडा मारेर खाग र पुच्छर लगेका थिए ।

हातमा प्लेकार्डसहित समुदायका अगुवा, होटेल तथा रेस्टुराँ व्यवसायी, संरक्षणकर्मी, नेपाली सेना, नेपाल प्रहरी, खेलाडी, विद्यार्थीलगायत र्‍यालीमा सहभागी थिए । सौराहाको बजार परिक्रमा गरेपछि शोकसभा गरिएको थियो । गैंडा मारिएको प्रति शोक मनाउँदै एक मिनेट मौन धारणसमेत गरिएको थियो । संरक्षणमा लागेकाहरू दुःखी थिए । 'गैंडा मारिएपछि हामी चिन्तित छौं', बाघ संरक्षण समितिका अध्यक्ष जितबहादुर तामाङले भन्नुभयो, 'चोरी सिकारी निरुत्साहित गरी फेरि त्यस्तो नहोस् भनेर खबरदारी गरेका हौं।'

३ वर्षपछि चितवन राष्ट्रिय निकुञ्जमा सिकारीद्वारा गैंडा मारिएको हो । राष्ट्रिय निकुञ्जले चोरी सिकारी नभएको एक हजार ७१ दिन पुगेको दिनमा गैंडा मारिएको थियो । संरक्षणमा लागेका विभिन्न ४५ वटा संघसंस्थाले शोकसभा आयोजना गरेका हुन् । चितवन राष्ट्रिय निकुञ्जका साहायक संरक्षण अधिकृत अभिनय पाठकले गैंडा मारिएको घटनाले सबैलाई चुनौती दिएको भन्दै सतर्क गराएको बताउनुभयो । 'यो दुःखद घटनालाई हामीले चुनौतीको रूपमा लिएका छौं', पाठकले भन्नुभयो, 'सबै एक मत भएर लाग्नुपर्छ भन्ने सन्देश र्‍यालीले दिएको छ ।'